داروی وسواس فکری چیست؟ (بهترین قرص درمان OCD)

شاید برای شما هم این سوال پیش آمده باشد که وسواس چیست و چگونه درمان می‌شود؟ کسانی که وسواس را تجربه می‌کنند، معمولاً از نشانه‌های خود رنج می‌برند. این افراد ناچارند با افکار مزاحم و آزاردهنده دست و پنجه نرم کنند. همچنین این افکار اضطراب ایجاد می‌نماید و در نتیجه افراد مبتلا به وسواس ناچارند برای مدیریت این اضطراب به رفتارهای کاهش دهنده آن یا همان اجبارها دست بزنند. این رفتارها باعث ایجاد اختلال در زندگی روزمره افراد می‌شود. در برنامه‌های درمانی وسواس، معمولاً از درمان‌های روانشناختی و دارودرمانی استفاده می‌گردد. اما، چون برای بعضی از مبتلایان درمان روانشناختی به تنهایی پاسخگو نیست، استفاده از دارودرمانی توصیه می‌شود. بنابراین در این مقاله قصد داریم داروی وسواس فکری را به شما معرفی کنیم.

دارو درمانی یکی از درمان‌های موثر برای اختلال وسواس فکری است. از میان هر ۱۰ نفری که به این بیماری مبتلا می‌شوند، حدود ۷ نفر از آن‌ها با دارو یا درمان‌های روانشناختی بهبود می‌یابند. در واقع، دارو درمانی معمولاً علائم اختلال را بین ۴۰ تا ۶۰ درصد کاهش می‌دهد.  برای اینکه دارودرمانی تأثیرگذار باشد، باید به صورت منظم و مطابق با دستور پزشک مصرف شود. حدود نیمی از کسانی که وسواس را تجربه می‌کنند داروهای خود را به دلیل عوارض جانبی یا دلایل دیگر قطع می‌نمایند. اما لازم به ذکر است که اگر فرد عوارض جانبی را تجربه کرد، باید این مشکل را با پزشک خود در میان بگذارد تا بتواند آن را رفع کند. پزشک معمولاً دوز مصرف دارو تغییر می‌دهد یا نوع دیگری از دارو را تجویز می‌کند که با سیستم بدنی فرد همخوان باشد.

مهمترین داروهای وسواس فکری عبارتند از:

فلوکستین (Prozac®)

پروزاک از جمله داروهای ضد افسردگی از دسته مهار کننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSIRs) است که برای درمان افسردگی و سایر اختلالات خلقی استفاده می‌شود. مصرف این دارو برای بزرگسالان و کودکان بالای ۸ سال مجاز می‌باشد. در بزرگسالان و کودکان بزرگتر دارای OCD، پروزاک می‌تواند به کنترل افکار مزاحم که منجر به رفتار اجباری می شود کمک کند. همچنین، پروزاک برای درمان اختلال افسردگی اساسی، پرخوری عصبی و اختلال هراس به کار می‌رود. این دارو به افزایش سطح سرتونین در مغز کمک می‌کند. سرتونین یک تنظیم کننده سطح احساسات و رفتار است. مطالعات نشان داده سطح پایین سرتونین با افسردگی ارتباط دارد. در حالی که، میزان بالای آن به کاهش احساس غم و اندوه و یا کاهش انرژی کمک می‌کند.

این داروی وسواس فکری با مهار باز جذب سروتونین به نورون‌ها اجازه می‌دهد سرتونین بیشتری در مغز فعال بماند. در نتیجه، واکنش‌های عاطفی را تنظیم می‌کند و باعث رفتار بهتر افراد می‌شود. البته، این دارو مانند هر داروی دیگری ممکن است تأثیرات فیزیکی و عاطفی مثبت یا منفی داشته باشد که شامل موارد زیر است:

• تغییر در خلق و خو– افرادی که این دارو را مصرف می‌کنند، معمولاً خلق و خوی آن‌ها بهبود می‌یابد و بعد از شروع درمان احساس آرامش و شادی بیشتری دارند.
• بهبود سطح انرژی– بعضی از افراد اظهار می‌کنند که با مصرف پروزاک انگیزه بیشتری برای زندگی، مراقبت از خود، درگیر شدن در فعالیت‌های اجتماعی و ورزش کردن دارند.
• تغییرات اشتها– افزایش یا کاهش اشتها نیز یک احساس رایج دیگر پس از مصرف این دارو است.
• عوارض جانبی جنسی– یکی از تأثیرات منفی این دارو، کاهش میل جنسی افراد است. البته همه افرادی که پروزاک رو مصرف می‌کنند این عارضه را تجربه نمی‌نمایند. اما، بیمارانی که کاهش میل جنسی را تجربه می‌کنند، اگر این موضوع را با همسر خود در میان نگذارند؛ می‌تواند تأثیر منفی بر روابط زناشویی آن‌ها داشته باشد. همچنین در مردان نیز مشکلات مربوط به نعوظ ایجاد می‌شود.
•  تهوع و استفراغ
• سردرد
• بی خوابی
• خشکی دهان
• افزایش وزن
• افزایش تعریق
• پرخاشگری و بی‌قراری

فلوکسامین (Luvox®)

فلوکسامین نیز همانند پروزاک از جمله مهار کننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSIRs) است که برای داروی وسواس فکری به کار می‌رود. این دارو، بر عملکرد سرتونین تأثیر می‌گذارد. در نهایت به افزایش انرژی، کاهش تنش، بهبود خلق و خو و بهبود کیفیت خواب در افراد کمک می‌کند. با این حال، ممکن است عوارض جانبی زیر را نیز داشته باشد:

• حالت تهوع
• خواب آلودگی
• ضعف
• سرگیجه
• اضطراب
• مشکل خواب
• مشکلات جنسی
• احساس گرسنگی نکردن
• خشکی دهان
• اسهال
• درد عضلانی
• گلو درد
• ناراحتی معده
• خمیازه
• دوره‌های قاعدگی سنگین
• تلاش برای خودکشی
• رفتار پرخاشگرانه یا خشونت آمیز
• افکار مربوط به خودکشی
• افسردگی جدید یا عود شده
• حملات جدید یا تشدید شده اضطراب یا پانیک
• آشفتگی، بی قراری، تحریک پذیری

این دارو می‌تواند عوارض جانبی اضافی زیر را نیز برای کودکان در برداشته باشد:

• بیش فعالی یا بی قراری
• افسردگی
• کهیر

چنانچه اثرات داروها خفیف باشند، در طی چند روز یا چند هفته کاهش می‌یابند و از بین می‌روند. اما، اگر شدیدتر باشند یا از بین نروند باید با پزشک خود صحبت کنید.

سرترالین (Zoloft®)

سرترالین یکی دیگر از داروهای ضد افسردگی است که در دسته مهار کننده‌های انتخابی باز جذب سراتونین قرار دارد و به حفظ تعادل ذهنی کمک می‌کند. این دارو برای بیماری‌های روانی مانند افسردگی، اختلال وسواس فکری-عملی، اختلال هراس، اختلال استرس پس از سانحه، اختلال نارسایی پیش از قاعدگی و اختلال اضطراب اجتماعی کاربرد دارد. این داروی وسواس فکری، علاوه بر کمک به تنظیم سرتونین در دوزهای بالا، بر سایر مواد شیمیایی مغز نیز تأثیر می‌گذارد. دوپامین، یکی از این مواد شیمیایی است که به افزایش لذت و انرژی کمک می‌کند. زولوفت به شکل قرص یا مایع است و یک بار در روز، با یا بدون غذا مصرف می شود. اثرات مصرف این دارو از یک فرد به فرد دیگر متفاوت است. اما به طور کلی افرادی که مصرف این دارو را آغاز می‌کنند، نسبت به قبل از مصرف،

• احساس اضطراب کمتر
• آرامش بیشتر
• خلق و خوی بهتر
• سطح انرژی بالاتر
• کیفیت خواب بهتر
• توانایی تمرکز بر روی وظایف بدون پرت شدن حواس
• اعتماد به نفس بالاتر هنگام تعامل با دیگران را گرزارش می‌کنند.

با این حال، این دارو عوارض جانبی نیز دارد. بنابراین، بسیاری از عوارض جانبی زیر احتمالاً پس از چند هفته اول مصرف دارو ناپدید می‌شوند. با این حال، در صورت تداوم، با متخصص روان درمانی و پزشک خود مشورت کنید.

• حالت تهوع، استفراغ
• اسهال
• دهان خشک
• سردرد
• سرگیجه
• سبکی سر
• عوارض جنسی
• تغییر وزن
• تغییر در خلق و خو یا رفتار
• آشفتگی یا بی قراری
• افکار خودکشی
• درد قفسه سینه
• دشواری در تنفس
• ضربان قلب نامنظم
• ضعف یا سفتی عضلانی
• لرزش یا لرزش دست و پا
• مشکلات بینایی، از جمله تاری دید و دید تونلی

پاروکستین (Paxil®)

پاروکستین یکی دیگر از مهار کننده‌های انتخابی باز جذب سرتونین است که برای افسردگی، اختلال وسواس فکری-عملی، اختلال استرس پس از سانحه، اختلال هراس، اختلال نارسایی پیش از قاعدگی و اضطراب اجتماعی کودکان استفاده می‌شود. همچنین، به تنظیم خلق و خو کمک می‌کند. این داروی وسواس فکری،

• غم و اندوه یا عدم علاقه به فعالیت‌های لذت بخش را کاهش می‌دهد.
• احساس ترس و نگرانی را کم می‌کند.
• بی‌قراری و تحریک پذیری را کاهش می‌دهد.
• بر افزایش سلامت اشتهای افراد تأثیر دارد.
• کیفیت خواب و علاقه به زندگی را افزایش می‌دهد.
• حملات پنیک و افکار ناخواسته را از بین می‌برد یا کاهش می‌دهد.

 این دارو همانند دیگر داروها عوارض جانبی خفیف تا شدیدی نیز دارد که باید پیش از مصرف آن از آن آگاه باشید. مانند،

• مشکلات گوارشی
• حالت تهوع
• ضعف
• خواب آلودگی
• اختلال عملکرد جنسی
• خطر خونریزی
• افزایش وزن

این دارو برای بسیاری از افراد تأثیرگذار است. با این حال، معمولاً ۴ تا ۶ هفته طول می‌کشد تا تغییراتی در سیستم بدنی شما ایجاد کند.

سیتالوپرام (Celexa®)

این دارو نیز از جمله مهار کننده‌های انتخابی باز جذب سرتونین است که در کنار مشاوره فردی برای برخی از بیماران مبتلا به وسواس فکری-عملی تجویز می‌شود. بنابراین، بر عملکرد سرتونین در مغز اثر گذار است و خلق و خو و انرژی افراد را بهبود می‌بخشد. با این حال عوارض جانبی هم دارد که شامل موارد زیر است:

• حالت تهوع
• سردرد
• خواب آلودگی
• تعریق
• دهان خشک
• اسهال
• یبوست
• لرزش
• عصبی بودن
• خستگی
• مشکلات خواب
• عوارض جنسی

عوارض جانبی شدیدتر،

• ضربان قلب نامنظم
• سرگیجه
• درد قفسه سینه
• غش
• از دست دادن هماهنگی
• کهیر
• خارش
• مشکل در تنفس یا بلع
• خونریزی یا کبودی
• تورم
• مشکلات حافظه
• تشنج
• توهم و کما است.
• توصیه می‌شود برای رانندگی یا کار با ماشین آلات منتظر بمانید تا بدانید که دارو بر شما چه تأثیری می‌گذارد. در حین مصرف دارو از مصرف الکل و داروهای غیرقانونی خودداری کنید، زیرا می‌توانند عوارض جانبی را بدتر نمایند.

کلومیپرامین (Anafranil®)

کلومیپرامین یک داروی وسواس فکری است که برای درمان ایده‌ها، افکار و تکانه‌های بیش از حد و تکراری اختلال وسواس کاربرد دارد. اغلب زمانی تجویز می‌شود که وسواس‌های فکری و اجبارهای ناشی از آن باعث ناراحتی شدید در افراد می‌گردد و در زندگی کاری یا اجتماعی تداخل ایجاد می‌کند. کلومیپرامین متعلق به دسته‌ای از داروها به نام داروهای ضد افسردگی است و به عنوان یک عامل ضد وسواس عمل می‌کند. کاملاً مشخص نیست که دارو چگونه این کار را انجام می دهد. تصور می‌شود که با افزایش فعالیت مواد شیمیایی خاصی در مغز شما به نام نوراپی نفرین و سروتونین عمل می‌کند. اعتقاد بر این است که این مواد شیمیایی به تنظیم خلق و خو و رفتار کمک می‌کنند. عوارض جانبی کلومیپرامین شامل موارد زیر است:

• دهان خشک
• یبوست
• حالت تهوع
• سوزش سردل
• افزایش اشتها
• خواب آلودگی
• لرزش
• سرگیجه
• عصبی بودن
• مشکلات انزال (در مردان)
• ناتوانی جنسی (در مردان)
• کاهش میل جنسی (در مردان و زنان)

اگر این اثرات خفیف باشند، ممکن است ظرف چند روز یا چند هفته از بین بروند. اگر آنها شدیدتر هستند یا از بین نمی روند، با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید. از طرفی، عوارض جدی‌تر این دارو شامل،

• افسردگی، اضطراب یا تحریک پذیری جدید
• موارد وحشت زدگی
• عمل بر روی انگیزه‌های خطرناک
• افزایش شدید فعالیت یا صحبت کردن (شیدایی)
• افکار خودکشی
• اقدام به خودکشی
• تحریک
• توهمات
• کما

اسیتالوپرام  (Lexapro®)

در حالی که اسیتالوپرام برای درمان افسردگی و اضطراب در نظر گرفته شده است؛ برای درمان شرایطی مانند اختلال وسواس فکری-عملی، اختلال استرس پس از سانحه و اختلال نارسایی پیش از قاعدگی نیز استفاده می‌شود. اثرات مصرف اسیتالوپرام می‌تواند به‌عنوان داروی وسواس فکری متفاوت باشد، اما به طور کلی، شامل بهبود خلق و خو و کاهش اضطراب است. علاوه بر این، افرادی که این دارو را مصرف می‌کنند اغلب احساس انرژی بهتری دارند و بهتر می‌توانند بر روی وظایف در طول روز تمرکز کنند. از طرفی، برخی افراد ممکن است عوارض جانبی منفی مانند حالت تهوع، سردرد، بی خوابی، خشکی دهان، یبوست، افزایش/کاهش وزن و اختلال عملکرد جنسی را نیز  تجربه کنند.

ونلافاکسین (Effexor®)

ونلافاکسین از دسته داروهای مهار کننده بازجذب سرتونین است و به افزایش سطح موادی به نام سروتونین و نوراپی نفرین در مغز ما کمک می‌کند. وجود سروتونین و نوراپی نفرین بیشتر در مغز می‌تواند علائم افسردگی و اضطراب و وسواس را بهبود بخشد. این دارو علی رغم اینکه می‌تواند در افزایش انرژی و خلق و خوی ما مؤثر باشد، عوارض جانبی زیر را نیز دارد:

• خواب آلودگی
• مشکل در تصمیم گیری
• اختلال در فرآیند فکر کردن
• تحریک پذیری و واکنش سریع
• رویاهای غیر معمول
• کاهش علاقه به رابطه جنسی
• ناتوانی جنسی (ناتوانی در ایجاد یا حفظ نعوظ)
• مشکل داشتن ارگاسم
• از دست دادن اشتها
• یبوست
• حالت تهوع یا استفراغ
• دهان خشک
• خستگی
• مشکل در خواب یا تغییر در عادات خواب
• خمیازه
• لرزش
• سرگیجه
• تاری دید
• تعریق
• احساس اضطراب و عصبانیت
• سردرد
• افزایش ضربان قلب

اگر این اثرات خفیف باشند، ممکن است ظرف چند روز یا چند هفته از بین بروند. اگر آنها شدیدتر هستند یا از بین نمی روند، با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید.

حال این سؤال ایجاد می‌شود که برای وسواس فکری چه بخوریم که بیشترین تأثیر را داشته باشد؟ مطالعات نشان می‌دهد که به تناسب تطابق مراجع با دارو از داروهای مختلفی استفاده می‌شود. در واقع، برای هر بیماری آن دارویی مؤثر است که عوارض جانبی کمتری دارد. اما به طور کلی، در درمان وسواس فکری از مهار کننده‌های انتخابی بازجذب مجدد سرتونین استفاده می‌شود. همچنین، در این میان استفاده از کلومی پیرامین نسبت به سایر داروها برای کاهش نشانه‌های وسواس بیشتر توصیه شده است.

بهترین روش درمان هر اختلالی براساس نوع مشکل فرد تعیین می‌شود. در واقع، بسته به خفیف یا شدید بودن مشکل خدماتی که ارائه می‌شود نیز متفاوت است. اما به طور خاص درباره وسواس، افرادی که از سطوح پایین‌تر این مشکل برخوردارند، می‌توانند با دریافت درمان‌های روانشناختی مانند مداخلات رفتار درمانی همراه با تکنیک‌های شناختی (CBT) نشانه‌ها را کاهش و بهبودی مورد نظر را به دست آورند. اما، اگر این نشانه‌ها شدید باشد و یا با مشکلات دیگری مانند اختلالات اضطرابی، اختلالات خلقی و …. همراه شود، ممکن است استفاده از دارو در اولویت قرار گیرد. در واقع، در این بیماران چون سطح انتقال دهنده‌های مغز مانند سرتونین تغییر کرده است و باید به حالت طبیعی بازگردد، خط اول درمان وسواس با دارو است. البته فراموش نشود که در این افراد داروی وسواس فکری زمانی بیشترین تأثیر را دارد که همراه با تکنیک‌های روانشناختی باشد. پس، قدم بسیار مهم در درمان وسواس همکاری فرد مبتلا و انجام تکنیک‌ها در کنار دریافت دارو درمانی می‌باشد.

افرادی که مصرف این داروها را آغاز می‌کنند، معمولاً از ایجاد وابستگی به دارو و یا ناتوانی از انجام عملکردهای روزانه نگرانند. اما، باید بدانیم که اگر صلاحدید پزشک بر مصرف دارو باشد، بدون استفاده از آن نشانه‌های وسواس کاهش نمی‌یابد. در نتیجه، از جهت عکس بر کاهش کیفیت عملکرد روزانه ما تأثیر می‌گذارد. پس، اگر می‌خواهید از عوارض جانبی داروی وسواس فکری در امان باشید و مصرف آن‌ها را متناسب با سطح مشکل خود آغاز کنید، از متخصصان باتجربه کمک بگیرید. همکاران ما در مرکز مشاوره باتابان آماده ارائه انواع خدمات روانپزشکی و روانشناختی متناسب با مشکل شما هستند. بنابراین، می‌توانید با آسودگی خیال مشکل خود را مطرح و نظر متخصصان باتابان را دریافت کنید.