درمان بی حوصلگی و افسردگی بعد از ترک اعتیاد (طول بهبودی)

اعتیاد، بیماری مغزی چند بعدی است که جسم و روان فرد را درگیر می‌کند و ترک آن نیازمند درمان همه جانبه می‌باشد تا امکان عود کاهش یاید. افرادی که در ریکاوری دوران ترک اعتیاد به سر می‌برند معمولا دچار افسردگی و بی‌حوصلگی می‌شوند. زیرا بخش زیادی از دغدغه‌ها و فعالیت‌هایی که قبلا صرف تهیه و مصرف و مواد و ارتباط با دوستان همسان بوده است، اکنون وجود ندارد. درمان بی حوصلگی و افسردگی بعد از ترک اعتیاد از جمله ترفندهایی است که خطر بازگشت شخص به سمت مصرف مواد و الکل را کاهش می‌دهد و در مشاوره ترک اعتیاد ارائه راهکارهای مقابله‌ای سالم در برابر ولع مصرف اولویت دارد.

مصرف مواد مخدر و الکل باعث ترشح دوپامین در مغز می‌شود و با هر بار مصرف، مقدار آن بیشتر می‌گردد. لذت مصرف مواد کوتاه است؛ اما شدت آن زیاد بوده به گونه‌ای که مغز دیگر با لذت‌های کوتاه تحریک نمی‌شود و فرد برای تجربه مجدد آن لذت باید بیشتر مصرف کند. لذا مصرف طولانی مدت، مواد تعادل شیمیانی مغز را تغییر می‌دهد. پس در درمان باید سیستم مغز تغییر کند. از جمله دلایل افسردگی بعد از ترک اعتیاد می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

تغییرات شیمیایی مغز

مصرف طولانی مدت مواد مخدر تعادل شیمیایی مغز را تغییر می‌دهد به گونه‌ای که آنچه قبل از مصرف مواد به شما لذت می‌داد، اکنون دیگر لذت بخش نیست. مواد مخدر به طور مستقیم روی انتقال دهنده‌های عصبی مانند دوپامین و سرتونین اثر می‌گذارد و پس از ترک مواد زمان نسبتا زیادی لازم است که مغز به حالت عادی خود بازگردد. مغزی که عادت کرده بود با مصرف روزانه مقدر معینی مواد مخدر و الکل هورمون شادی و لذت را ترشح کند، اکنون باید به تعادل برسد. درمان بی حوصلگی و افسردگی بعد از ترک اعتیاد، باید مکانیسم مغز را تغییر ‌دهد.

نداشتن برنامه

یکی از مهم‌ترین دلایل افسردگی بعد از ترک اعتیاد، برنامه نداشتن است. تمام فعالیت بیمار وابسته به مواد، در تهیه و مصرف مواد خلاصه می‌شود و علاوه براین به دلیل افزایش ناامیدی در این بیماران و کاهش طول عمر و امید به زندگی، به ویژه در افرادی که به مدت طولانی درگیر مصرف مواد بوده‌اند، معمولا برنامه‌ای برای آینده خود ندارند. مشاوره ترک اعتیاد آنلاین برای درمان بی حوصلگی و افسردگی بعد از ترک اعتیاد، برنامه‌های جدیدی برای فرد در حال ترک تعریف می‌کند تا انگیزه و خودکارآمدی او را افزایش دهد.

انزوا و تنهایی

یکی از مهم‌ترین تاثیرات اعتیاد، انزوا و تنهایی می‌باشد. برخی از بیماران با اعتیاد از سمت دوستان و خانواده طرد شده و تنها و منزوی می‌گردند. با مصرف مواد و از طریق ارتباط با دوستان و آشنایان شبیه خود، این تنهایی را جبران می‌کنند. پس از ترک اعتیاد نه می‌توانند با نزدیکان و خانواده ارتباط برقرار نمایند و نه می‌خواهند به دوستان دوران اعتیاد خود بازگردند. همین موضوع باعث انزوا و تنهایی و ابتلا به افسردگی می‌شود. مشاور و متخصص برای درمان بی حوصلگی و افسردگی بعد از ترک اعتیاد، به خانواده و دوستان بیمار توصیه می‌کند مجدد با او ارتباط برقرار نمایند.

بیکاری

بیکاری در افراد سالم و بیمار می‌تواند از دلایل شایع افسردگی به ویژه در مردان باشد. بیمار وابسته به مواد به دلیل اعتیاد فرصت‌های شغلی زیادی را از دست می‌دهد که در بیکاری و ابتلا به این اختلال پس از ترک اعتیاد نقش مهمی دارد. علاوه براین بیکاری می‌تواند خطر ابتلا به اعتیاد را نیز افزایش دهد.

نشانه های محرومیت

هنگامی که فرد مصرف مواد را متوقف می‌کند بدن و مغز به شدت تحت تاثیر نشانه‌های محرومیت قرار می‌گیرد که در درمان بی حوصلگی و افسردگی بعد از ترک مواد باید مورد توجه قرار بگیرد. این نشانه‌ها شامل افسردگی، اضطراب، تحریک‌پذیری و خستگی می‌باشد که در دوره‌های کوتاه مدت و بلند مدت بروز می‌کند.

مشکلات خانوادگی و اجتماعی

به طور کلی چالش‌های خانوادگی و اجتماعی می‌توانند باعث کشش افراد به سمت مصرف مواد مخدر و الکل و همچنین افسردگی و تنهایی شوند. بیمار پس از ترک اعتیاد به حمایت و همراهی دوستان و خانواده نیاز دارد. مسائل و مشکلات خانوادگی او را یک پایگاه ایمن در روزهای سخت زندگی محروم می‌کند و مشکلی بر مشکلاتش می‌افزاید. گروه درمانی در این افراد بسیار اثربخش می‌باشد.

براساس آنچه گفته شد، میان افسردگی و اعتیاد رابطه معناداری وجود دارد و احتمال ابتلا به آن بعد از ترک اعتیاد، بیشتر می‌شود. البته توجه نمایید که این اختلال باید توسط متخصص تشخیص داده شود. علائم افسردگی بعد از ترک اعتیاد عبارتند از:

• احساس غم و اندوه: یکی از مهم‌ترین علائم، احساس غم و اندوه در بیشتر ساعات روز و هفته است.
• اختلال خواب: در درمان بی حوصلگی و افسردگی بعد از ترک اعتیاد، اختلال در کمیت و کیفیت به عنوان یکی از علائم باید درمان شود.
• تغییر در اشتها: براساس راهنمای تشخیصی و آماری، یکی از علائم کاهش یا افزایش در اشتها می‌باشد.
• عدم لذت: چیزهایی که قبلا برایش لذت بخش بوده اکنون دیگر لذتی ندارد.
• کمبود انرژی: در افسردگی بعد از ترک اعتیاد، بیمار احساس خستگی می‌کند و حتی برای انجام کارهای روزمره انرژی کافی ندارد.
• احساس بی‌ارزشی: فرد افسرده دچار خودکم‌بینی و بی‌ارزشی است و احترامی برای خود قائل نیست.
• تنهایی و انزوا: از دیگر علائم احساس تنهایی می‌باشد که برای درمان آن بیمار تحت روان درمانی قرار می‌گیرد.
• افکار خودکشی: در موارد حاد و شدید، بیمار دارای افکار خود کشی است و امکان دارد بخواهد به خود آسیب بزند.

افسردگی بعد از ترک اعتیاد بر سطح زندگی فرد وابسته به مواد  به صورت منفی تاثیر می‌گذارد و منجر به بروز یا پیشرفت اشتباه در افراد وابسته می‌شود و در تصمیم فرد برای ترک یا ارتقای مصرف مواد نقش مهمی ایفا می‌کند. بی‌حوصلگی بعد از ترک اعتیاد در نتیجه عوامل بیولوژیکی، روانی و اجتماعی می‌باشد. درک و مدیریت این عوامل به بهبودی و کاهش علائم کمک می‌کند. از جمله روش‌های درمان بی حوصلگی و افسردگی بعد از ترک اعتیاد می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

علت شناسی

خط اول درمان بی حوصلگی و افسردگی بعد از ترک اعتیاد، شناسایی علت‌ها است. پیشینه بیماران در مواجهه با ترک اعتیاد، عوامل برانگیزاننده و علت بروز ناامیدی و بی‌حوصلگی متفاوت می‌باشد. شناسایی دقیق علت‌ها و عوامل زمینه‌ساز گام مهمی در درمان محسوب می‌شود.

تغییر محیط اجتماعی

قرار گرفتن در یک جو اجتماعی مثبت و فاصله گرفتن از هر چیزی که ذهن بیمار را به سمت مواد می‌برد و باعث ایجاد وسوسه می‌شود در بهبود و فرآیند درمان حائز اهمیت می‌باشد. قبل از ترک، محیط اجتماعی بیمار معمولا از مصرف کنندگان و فروشندگان مواد مخدر تشکیل شده است که با شروع ترک اعتیاد باید از آن‌ها فاصله بگیرد. پس مشاوره فردی باید زمینه‌های تغییر محیط اجتماعی را ایجاد نماید و مهارت‌های مقابله با برقراری ارتباط مجدد با افراد مبتلا به اعتیاد را آموزش دهد که در درمان بی حوصلگی و افسردگی بعد از ترک اعتیاد بسیار موثر می‌باشد.

ورزش و فعالیت بدنی فردی و گروهی

یکی از بهترین و ساده‌ترین راه‌ها برای مقابله با افسردگی ماژور، ورزش کردن به صورت فردی و گروهی است. جسم بیمار درحال ترک، ضعیف و خسته می‌شود؛ از این رو باید آرام و پیوسته فعالیت‌های بدنی را تحت نظر مربی شروع کند. امروزه در پارک‌ها و سایر مکان‌های تفریحی ورزش‌های گروهی انجام می‌شود که علاوه بر ایجاد انگیزه، در ساختن شبکه ارتباطی جدید کمک زیادی می‌کند و در درمان افسردگی بعد از ترک اعتیاد نقش دارد.

سرگرمی‌ها و فعالیت‌های جدید

روتین زندگی بیماری که به مصرف مواد اختصاص یافته بود بعد از ترک اعتیاد و قطع ارتباط دوستان قبلی، نیازمند تعریف فعالیت‌ها و سرگرمی‌های جدید است. یادگیری فعالیت‌های جدید به فرد کمک می‌کند تا زمان‌های کسالت را به فعالیت‌های مفید و مفرح تبدیل نماید. در مشاوره افسردگی تفریح‌ها و سرگرمی‌های جدید برای درمان بی حوصلگی و افسردگی بعد از ترک اعتیاد توصیه می‌شود.

ساخت شبکه ارتباطی جدید

ایجاد شبکه ارتباطی جدید از ازخانواده و دوستان فردی که در دام اعتیاد است می‌تواند به فرد در درمان بی حوصلگی و افسردگی بعد از ترک اعتیاد کمک می‌کند تا در دوران بهبودی احساس تنهایی نداشته باشد و خطر عود نیز کاهش پیدا کند. برقراری ارتباط مثبت و سازنده با دیگران در افزایش انگیزه و بهبود وضعیت روانی فرد نقش به سزایی دارد.

مشاوره و روان درمانی

یکی از مهم‌ترین راه‌های درمان بی حوصلگی و افسردگی بعد از ترک اعتیاد، دریافت مشاوره تخصصی می‌باشد. مشاور با شناسایی افکار منفی، تحریف‌های شناختی، تعدیل و تغییر آن‌ها، ایجاد زمینه‌های ابراز هیجانات و شناسایی طرح‌های هیجانی برای ایجاد تعادل در مغز و بهبود افسردگی بعد از ترک اعتیاد به بیمار کمک می‌کند. در واقع این نوع درمان به فرد کمک می‌نماید تا با چالش‌های عاطفی و ذهنی خود مواجهه شوند و راهکارهای مناسبی برای بهبود وضعیت روانی خود پیدا کند. بنابراین حتما شماره روانشناس را داشته باشید.

تقویت معنویت

در افسردگی، مراجع معناها و ارزش‌های خود را از دست می‌دهد و نیازمند کشف و شناسایی معناهای جدید در زندگی خود می‌باشد. فرآیند بهبودی در اعتیاد سخت و طولانی است که امکان دارد باعث ناامیدی و درماندگی شود. تقویت معنویت اکسیری برای تحمل روزهای سخت در اختیار بیمار قرار می‌دهد.

تغییر سبک زندگی

در بسیاری از موارد سبک زندگی ناسالم مانند خواب ناکافی، تغدیه ناسالم و عدم داشتن برنامه روزانه باعث خستگی، افسردگی و بی‌حوصلگی می‌شود. بخشی از فرآیند درمان بی حوصلگی و افسردگی بعد از ترک اعتیاد، ایجاد یک سبک و روتین زندگی سالم است به گونه‌ای که کمیت و کیفیت خواب مناسب باشد و مواد ضروری مانند سبزیجات، میوه‌ها و مواد غنی حاوی امگا3 در برنامه غذایی جایگزین شود.

امروزه در کنار شیوه‌های روان درمانی مانند روانکاوی، انواع داروهای اعصاب و روان برای بهبود اختلالات روانی تجویز می‌شود. نکته مهم این است که داروهای ضد افسردگی برای ترک اعتیاد حتما باید توسط متخصص تجویز شود. در صورت مصرف غیراصولی، نه تنها به سلامت افراد پس از ترک اعتیاد کمک نمی‌کند بلکه می‌تواند باعث بروز مشکلات دیگری گردد. این داروها بعد از ترک اعتیاد به صورت تدریجی مصرف می‌شوند و قطع کردن آن‌ها نیز باید به صورت تدریجی و تحت نظر روانپزشک انجام گردد. علاوه براین انواع داروها برای درمان بی حوصلگی و افسردگی بعد از ترک اعتیاد وجود دارد که براساس شدت اختلال، خصوصیات شخصیتی، سوابق بیمار و عوامل دیگر توسط متخصص تجویز می‌شود.

قدرت خانواده به فرد معتاد کمک می‌کند فرآیند بهبودی را با سهولت و سرعت بیشتری سپری نماید و با افسردگی بعد از ترک اعتیاد مقابله کند. حمایت اجتماعی و عاطفی خانواده و نزدیکان باعث ایجاد امید و انگیزه در بیمار می‌شود تا برای شادی و خوشحالی خانواده و شروع دوباره در کنارشان این مسیر دشوار را طی کند. از طرفی، فردی که به تازگی ترک کرده است ممکن است افسرده بوده و کنترل خشم نداشته باشد. صبر و همراهی خانواده در این مسیر بسیار کمک کننده است.

سوالی که بسیاری از بیماران و خانواده آن‌ها مطرح می‌کنند این است که افسردگی بعد ترک اعتیاد چقدر طول میکشد؟ مدت زمان آن به عوامل مختلفی همچون شدت و نوع اعتیاد، اختلالات همراه همچون اختلال دو قطبی، شرایط اقتصادی، اجتماعی و خانوادگی بستگی دارد. به طور کلی درمان بی حوصلگی و افسردگی بعد از ترک اعتیاد می‌تواند از چندین هفته تا چند ماه ادامه داشته باشد. در این مدت مغز فرد به تدریج به حالت طبیعی برمی‌گردد و بیمار به کمک درمانگر و خانواده برنامه و سبک زندگی و ارتباطات خود را بازسازی می‌کند.

افسردگی بعد از ترک اعتیاد از اختلالات شایع می‌باشد که می‌تواند خطر عود را افزایش دهد و روند درمان را دشوار نماید. بهم خوردن تعادل و تغییر شیمیایی مغز، از دلایل اصلی بروز آن می‌باشد. فرآیند درمان بی حوصلگی و افسردگی بعد از ترک اعتیاد از طریق روش‌هایی همچون ورزش و فعالیت گروهی، تغییر سبک زندگی، اصلاح تحریف‌های شناختی، تعدیل هیجانات و تقویت معنویت، مغز را به حالت تعادل بازمی‌گرداند و فرصتی برای شروع دوباره به بیمار می‌دهد. در مرکز مشاوره باتابان روانشناسان و مشاوران مومن، متعهد و متخصص در ترک اعتیاد و درمان اختلالات روانی در کنار شما هستند. در هر کجای ایران و خارج از ایران که هستید بدون محدودیت وقت رزرو نمایید و سوالات و ابهامات خود را از طریق تلفن و کامنت با پشتیبانان مطرح کنید.