استرس و اضطراب با بدن چه میکند؟ (از سیستم گوارشی تا قلب)

همه ما استرس را تجربه می‌کنیم. در واقع، حضور در یک مکان نا آشنا، اولین برخوردها، بهم ریختن شرایط کاری و … ممکن است برای ما استرس ایجاد کند. در نتیجه، ما در صدد هستیم تا خودمان را با شریط پیش آمده وفق دهیم. اما، گاهی شدت این استرس افزایش می‌یابد. به نوعی که باعث ایجاد اضطراب می‌شود. در واقع، بدن ما با اضطراب به این شرایط پیش آمده پاسخ می‌دهد. در حقیقت، وقتی شدت اضطراب افزایش یابد، می‌تواند بر واکنش‌های فیزیولوژیکی ما نیز تأثیر بگذارد. بنابراین، اینکه استرس و اضطراب با بدن چه میکند؟ موضوعی است که ما را به شما پیوند داده است.

آخرین باری که استرس را تجربه کردید، خاطرتان هست؟ چه علائمی داشتید؟ حتماً برخی از علائم زیر را تجربه کرده‌اید:

نشانه‌های شناختی استرس:

• دائماً احساس نگرانی داشتید.
• برنامه‌هایتان را فراموش می‌کردید.
• بی‌نظمی در کارهایتان ایجاد شده بود.
• نمی‌توانستید به راحتی تمرکز کنید.
• قضاوت‌های ضعیف داشتید.
• بدبین شده بودید و فقط روی جنبه‌های منفی تأکید داشتید.

نشانه‌های رفتاری استرس:

• اشتهای شما به سمت پرخوری یا کم خوری تغییر کرده بود.
• از مسئولیت‌ها اجتناب می‌کردید.
• کارهایتان را به تعویق می‌انداختید.
• برخی رفتارهای عصبی مانند قدم زدن، جویدن ناخن و … را بیشتر تکرار می‌کردید.
• کنترل خشم برای شما سخت‌تر بود.
• شاید استفاده از الکل، سیگار و یا مواد مخدر را نیز تجربه کرده باشید.

نشانه‌های عاطفی استرس:

• به راحتی آشفته، ناامید و بد خلق می‌شدید.
• احساس خوبی نسبت به خودتان نداشتید. به نوعی، احساس بی‌ارزشی، عزت نفس پایین و … شما را آزار می‌داد.
• از بودن در کنار دیگران اجتناب می‌کردید.
• به سختی می توانستید ذهن خود را آرام کنید.
• و…

همچنین، نشانه‌های فیزیکی زیر را نیز هنگام استرس تجربه کرده‌اید:

• سردرد بیشتر
• ناراحتی معده، اسهال استرسی، یبوست و حالت تهوع
• انرژی کمتر
• بی‌خوابی
• درد قفسه سینه و ضربان قلب سریع
• درد و گرفتگی عضلات
• از دست دادن میل و/یا توانایی جنسی
• خشکی دهان و سختی در بلعیدن
• سرماخوردگی و عفونت های مکرر
• دندان قروچه و فشردن فک
• عصبی بودن و لرزش، زنگ زدن در گوش ها و سردی یا عرق کردن دست ها و پاها
• و ….

این نشانه‌ها برای شما آشناست. چون، در فرآیند استرس کم و بیش ما این نشانه‌ها را تجربه می‌کنیم. اما، زمانی که این استرس از حد آستانه‌ی تحمل فرد فراتر برود و به صورت مزمن تبدیل شود؛ ما واکنش اضطراب را نشان می‌دهیم. در واقع، این نشانه‌های استرس با شدت بیشتری به شکل انواع اختلالات اضطرابی نمود می‌یابد. اختلالات اضطرابی شامل موارد زیر است:

• اختلال اضطراب فراگیر

GAD در این نوع اضطراب، افراد بدون هیچ دلیل منطقی در اکثر مواقع نگرانی شدید دارند. این اختلال، سالانه حدود 6.8 میلیون بزرگسال در ایالات متحده را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اگر شدت این اختلال بسیار زیاد باشد، نمی‌گذار افراد کارهای روزمره خود را انجام دهند.

• اختلال اضطراب اجتماعی

افراد مبتلا به این اختلال از موقعیت‌های اجتماعی می‌ترسند. زیرا، احساس می‌کنند دیگران آن‌ها را قضاوت یا تحقیر می‌کنند. این فوبیای اجتماعی می‌تواند احساس شرم و تنهایی را در فرد ایجاد کند. این افراد دیرتر از دیگران به دنبال دریافت کمک برای حل مشکلشان هستند.

• اختلال استرس پس از سانحه

این اختلال زمانی ایجاد می‌شود که افراد یک حادثه‌ای را تجربه یا مشاهده کنند. در نتیجه، علائم اختلال ممکن است بلافاصله بعد از حادثه و یا سال‌های بعد آغاز شود.

• اختلال وسواس اجباری

افراد مبتلا به این اختلال افکار مزاحم و ناخواسته‌ای دارند که آن‌ها را آزار می‌دهد. همچنین، ممکن است این افکار با اجبار برای انجام برخی اعمال تکراری مانند شستن دست، چک کردن کارت‌ها و … همراه باشد.

• فوبیاها

فوبیاها همان ترس‌هایی هستند که باعث اجتناب ما از برخی موجودات و موقعیت‌ها می‌شوند. مثلاً، ترس از مکان‌های بسته، ترس از برخی حیوانات، ترس از حضور در بازار و … را شامل می‌شود.

• اختلال هراس و حمله وحشتزدگی

این نوع از اختلالات اضطرابی با حملات وحشتزدگی همراه است. در واقع، حملات پنیک باعث ایجاد احساس خود به خودی اضطراب، وحشت یا حادثه‌ای قریب الوقوع می شود. در نتیجه، علائمی مانند تپش قلب، درد قفسه سینه و تنگی نفس را ایجاد می‌کند. این حملات ممکن است در هر زمانی رخ دهد. همچنین، ممکن است همراه با سایر اختلالات اضطرابی نیز رخ دهند.

زمانی که این اختلالات یا حتی استرس را تجربه می‌کنیم، برخی از سیستم‌های مهم بدن ما درگیری بیشتری با این شرایط پیدا می‌کنند. در نتیجه، بر عملکرد آن‌ها تأثیر می‌گذارد و حتی اختلال ایجاد می‌کند. بنابراین، برای اینکه متوجه شویم استرس و اضطراب با بدن چه میکند؟ و کمبود کدام ویتامین باعث استرس می‌ شود؟ در ادامه به بررسی تأثیر استرس و اضطراب این سیستم‌ها می‌پردازیم.

سیستم عضلانی

هنگام استرس، عضلات ما منقبض می شوند تا از آسیب محافظت کنند. آن‌ها تمایل دارند پس از استرس مجدداً آزاد شوند. اما، اگر ما دائماً تحت استرس باشیم، ممکن است ماهیچه‌های ما زمانی برای استراحت نداشته باشند. در نتیجه، انقباض طولانی مدت عضلات باعث ایجاد  سردرد، درد کمر، شانه و بدن درد می شوند. اگر این حالت همچنان ادامه داشته باشد، ما ناچار به مصرف داروهای مسکن هستیم. در نتیجه، همین عامل در کنار عدم تحرک و ورزش باعث ایجاد خطرات جدی‌تر می‌شود.

سیستم عصبی مرکزی و غدد درون ریز

همه می‌دانیم که سیستم عصبی مرکزی (CNS) مسئول پاسخ “جنگ یا گریز” است. در نتیجه، هنگام تجربه استرس و اضطراب هیپوتالاموس در مغز ما پیام‌هایی را به غدد فوق کلیوی می‌فرستد تا هورمون‌های استرس که آدرنالین و کورتیزول هستند را آزاد کنند. کارکرد این هورمون‌ها این است که ضربان قلب ما را افزایش دهند. پس، خون را به مناطقی که در این شرایط به نیاز بیشتری به آن دارند، مانند ماهیچه‌ها، قلب و … برسانند. زمانی که استرس و اضطراب از بین برود، هیپوتالاموس فرمان بازگشت به حالت عادی را به سیستم‌ها ارسال می‌کند. اگر سیستم عصبی مرکزی نتواند به حالت اول برگردد یا عامل استرس‌زا پابرجا باشد، این واکنش ادامه دارد. بنابراین، اینکه استرس و اضطراب با بدن چه میکند؟ در عملکرد این سیستم نمایان می‌شود.

سیستم تنفسی و قلبی عروقی

این سیستم اهمیت فوق‌العاده بالایی در حیات ما دارد. با این حال، هورمون‌های استرس بر سیستم تنفسی و قلبی عروقی ما نیز تأثیر می‌گذارند. به طور کلی، زمانی که استرس و اضطراب داریم، برای اینکه بتوانیم خون سرشار از اکسیژن را در بدن پخش کنیم، تند تر نفس می‌کشیم. در نتیجه، اگر مشکلاتی مانند آسم هم وجود داشته باشد، تنفس دشوار تر است. پس، در شرایط استرس، قلب ما سریع‌تر پمپاژ می‌کند. از طرفی، هورمون‌های استرس باعث انقباض رگ‌های خونی می‌شوند و اکسیژن بیشتر به ماهیچه‌ها می‌رسانند. در نتیجه، توان ما برای اقدام بیشتر می‌شود. اما، فشار خون نیز بالاتر می‌رود. در این وضعیت، قلب ما بیش از حد سخت کار می‌کند. همین عامل، خطر سکته قلبی و حمله مغزی را بالاتر می‌برد و نشان می‌دهد چرا استرس باعث تنگی نفس میشود؟

دستگاه گوارش

شاید مایل باشید بدانید استرس و اضطراب با بدن چه میکند؟ چرا هنگام استرس سوزش معده را تجربه می‌کنید؟ این نشانه به دستگاه گوارش باز می‌گردد. زمانی که با استرس و اضطراب مواجهیم کبد ما برای انتقال انرژی بیشتر، قند خون اضافی (گلوکز) تولید می‌کند. در نتیجه، در شرایط استرس ممکن است بدن ما نتواند این میزان از گلوکز را تحمل کند و خطر ابتلا به دیابت نوع دو بالاتر می‌رود.

از طرفی، سرعت ترشح هورمون‌ها، تنفس سریع و افزایش ضربان قلب نیز می‌تواند برای سیستم گوارش ما ناراحتی ایجاد کند. در واقع، چون اسید معده زیادتر می‌شود، احتمال سوزش سر دل یا رفلاکس اسید معده نیز بیشتر است. با این حال، استرس باعث ایجاد زخم نمی شود. اما، خطر ابتلا را بالا می‌برد. جالب است بدانید، استرس و اضطراب می‌تواند بر نحوه حرکت غذا در بدن ما تأثیر داشته باشد. در نتیجه، اسهال یا یبوست ایجاد کند. همچنین، ممکن است حالت تهوع، استفراغ یا معده درد را نیز در پی داشته باشد.

سیستم جنسی و تولید مثل

تجربه استرس و اضطراب به ما نشان داده است که در این شرایط علاوه بر جسم، ذهن ما نیز خسته می‌شود. در نتیجه، کاملاً طبیعی است که میل جنسی ما کاهش یابد. در مردان، استرس‌های مزمن و اضطراب باعث کاهش سطح تستوسترون و اختلال در تولید اسپرم می‌شود. در نتیجه، اختلال نعوظ و ناتوانی جنسی ایجاد می‌شود. در زنان نیز پریودهای نامنظم، سنگین‌تر یا دردناک‌تر ایجاد می‌کند.

تا الآن متوجه شدیم که استرس و اضطراب با بدن چه میکند. بنابراین، حتماً این دغدغه برای شما ایجاد شده است که چگونه می‌توان آن را درمان کرد؟ لازم است بدانیم که این مشکلات امروزه تا حد زیادی قابل برطرف شدن هستند. اما، باید همت کنید. در واقع، استرس یا اضطراب خود به خود برطرف نمی‌شود. پس در درجه اول،

• برنامه خواب خود را اصلاح کنید.
• عادت‌های غذایی‌تان را تنظیم کنید.
• حتماً در طول روز چند دقیقه ورزش هوازی انجام دهید.
• با افرادی که انرژی مثبت بیشتری دارند، تعامل کنید.

در قدم بعد، سعی کنید حتما روان درمانی را در برنامه‌تان قرار دهید. زیرا، بسیاری از مشکلات سلامت روان بدون استفاده از درمانگران حرفه‌ای در طول زمان کهنه می‌شوند و اثرات جبران ناپذیری دارند.

استرس و اضطراب علاوه بر روان ما بر سلامت جسم ما نیز تأثیر می‌گذارند. در نتیجه، بسیاری از سیستم‌های بدنی حساس ما از جمله سیستم تنفسی، قلبی عروقی، گوارشی و .. را درگیر و مشکلاتی برای آن‌ها ایجاد می‌کنند. پس، دانستن اینکه استرس و اضطراب با بدن چه میکند؟ برای ما اهمیت حل این مشکلات و رجوع به روان درمانگران را برجسته می‌کند.