رابطه عاطفی چیست؟ (سواد رابطه عاطفی و تشخیص ارتباط سالم)

ما در زندگی خود انواع مختلفی از روابط را تجربه می‌کنیم. این روابط می‌تواند در تعامل با دوستان، آشنایان، شریک عاطفی، شریک جنسی، روابط کاری و … باشد. هر کدام از این روابط انتظارات، مزایا و چالش‌های متفاوتی دارند. روابط بین فردی، بخش مهمی از زندگی ما را تشکیل می‌دهند. این روابط در هر نوعی که باشند، نزدیک یا دور، می‌توانند چالش‌هایی نیز داشته باشند. از طرفی، رفاه جسمی و روانی ما نیز وابسته به آن‌هاست. در حقیقت، برخی از این روابط مثبت و برخی دیگر منفی هستند. اگر مایلید بدانید انواع رابطه عاطفی چیست؟ چگونه از اشتباهات رابطه پرهیز کنیم و سواد رابطه چگونه می‌تواند در پیشگیری و حل این مشکلات اثر بگذارد، مطالعه دیدگاه های مشاوره روابط عاطفی در این موضوع به شما توصیه می‌شود.

رابطه به هر نوع ارتباط میان دو نفر که می‌تواند مثبت یا منفی باشد، گفته می‌شود. شاید زمانی که از رابطه صحبت می‌کنیم و یا عبارت “در رابطه بودن” را می‌شنویم، صرفاً روابط عاطفی عاشقانه برای ما تداعی شود. اما، روابط عاطفی به انواع مختلف ارتباطات اشاره دارد. پس، حتی رابطه‌ی عادی و معمولی افراد با یکدیگر که در آن صمیمیت فیزیکی، وابستگی عاطفی، و یا تعهد در میان نیست هم به عنوان رابطه عاطفی دسته بندی می‌شود. بنابراین انواع مختلف روابط در روانشناسی رابطه شامل،

• روابط خانوادگی
• دوستی‌ها
• آشنایان
• روابط عاشقانه
• روابط جنسی
• روابط کاری
• روابط موقعیتی (گاهی اوقات “موقعیت” نامیده می‌شود)

و… هستند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد یک رابطه‌ عاطفی سالم برای سلامت جسمی و روانی ما حیاتی است. اگر مایلید بیشتر دراین‌باره بدانید که سواد رابطه عاطفی چیست و آیا در یک رابطه سالم قرار دارید، به سؤالات زیر درباره رابطه خود پاسخ دهید:

• آیا به یکدیگر اعتماد دارید؟
• آیا به یکدیگر احترام می‌گذارید؟
• از تلاش‌های یکدیگر حمایت می‌کنید؟
• آیا با یکدیگر صادق هستید و از دروغ گفتن در رابطه پرهیز می‌کنید؟
• آیا می‌توانید هویت فردی خود را حفظ کنید؟
• آیا در مورد احساسات، امیدها، ترس‌ها و رویاهای خود صحبت می‌کنید؟
• آیا نسبت به هم احساس و علاقه دارید؟
• برابری و انصاف در رابطه شما وجود دارد؟

درست است که ما از نظر ویژگی‌های شخصیتی متفاوت هستیم. برخی از ما، ممکن است در یک رابطه بسیار شاد و گشاده‌رو باشیم در حالی که ممکن است، افراد دیگر هیجانات کمتری داشته باشند و یا نتوانند آن را ابراز کنند. در هر حال، اینکه رابطه عاطفی چیست و چگونه بفهمیم یک رابطه عاطفی سالم یا ناسالم است، نشانه‌هایی دارد که باید آن‌ها را بشناسیم.

مهمترین نشانه‌های یک رابطه سالم عبارتند از:

اعتماد کردن

اعتماد مهمترین جزء یک رابطه سالم است. براساس پژوهش‌ها توانایی ما در اعتماد کردن به دیگران تحت تأثیر سبک دلبستگی ما قرار دارد. اگر روابط گذشته ما امن و قابل اعتماد باشد، در آینده به دیگران بهتر اعتماد می‌کنیم. با این حال، اگر روابط ما بی‌ثبات و ناامن باشد، اعتماد کردن برای ما دشوار است. شما در کدام دسته قرار دارید؟ اگر احساس می‌کنید مایلید برخی مسائل را از شریک خود پنهان نمایید، بدانید باید بر روی اعتماد خود کار کنید. با اعتماد کردن یک رابطه ایمن و مطلوب می‌شود و بیشتر این مفهوم را درک می‌کنید که عشق واقعی چیست.

گشودگی و خودافشایی

در یک رابطه سالم شما باید بتوانید خودتان باشید. هرگز نباید در بروز ویژگی‌های خود بیم داشته باشید یا آن‌ها را پنهان کنید. هر چند باید سعی کنید رفتارهای ناکارآمد و نامطلوب را اصلاح نمایید. اما، باید در بیان سلایق خود آزاد باشید. شاید در ابتدای رابطه بیشتر از این رفتار استفاده کنید و مایل به خودافشایی نباشید. اما در گذر زمان و شکل‌گیری اعتماد شرایط بهتر می‌شود. در حقیقت، خودافشایی و اعتماد می‌توانند تأثیر متقابل داشته باشند. بنابراین، شما باید بدانید سواد رابطه عاطفی چیست و آن را به کار ببرید. این بدان معنا نیست که شما باید همه چیز را با شریک زندگی خود به اشتراک بگذارید. هر فردی حریم خصوصی و مرزهای خود را دارد. آنچه بیش از همه مهم می‌باشد این است که آیا هر یک از طرفین در صورت تمایل به اشتراک گذاشتن امیدها، ترس‌ها و احساسات خود احساس راحتی می‌کنند یا خیر.

ایجاد مرزهای سالم

پیش از شروع یک رابطه و یا در ابتدای آن حتماً باید حد و مرزهای خود را مشخص کنیم. در واقع، این مرزها تعیین می‌کنند که هر فردی چه نیازها و انتظاراتی دارد. به عنوان مثال، شما ممکن است مایل نباشید اطلاعات تلفن همراه خود را در اختیار دوستانتان قرار دهید. بخواهید یک رابطه عاطفی دیگر را نیز آغاز کنید و مثال‌های متعدد دیگر که در فضای رابطه عاطفی دوستانه کاربرد دارد. البته، در ارتباط زوجین نیز مرزگذاری بسیار مهم است و مشاجرات ان‌ها را کاهش می‌دهد. در مشاوره خانواده نحوه مرزگذاری به زوجین آموزش داده می‌شود.

احترام متقابل

وقتی که می‌دانیم رابطه عاطفی چیست و یک رابطه عاطفی سالم چگونه ایجاد می‌شود، حتماً به نقش احترام متقابل توجه ویژه‌ای داریم. برخی از راه‌های که می‌تواند برای ایجاد احترام متقابل به زوجین کمک کند، شامل موارد زیر است:

• به صحبت‌های یکدیگر گوش دهید.
• وقتی شریک عاطفی از شما کاری را می‌خواهد، اهمالکاری و یا سنگ اندازی نکنید.
• یکدیگر را درک کنید و از اشتباهات هم چشم‌پوشی کنید.
• به هیچ عنوان یکدیگر را تخریب نکنید.
• به علاقه‌های شریک عاطفی خود احترام بگذارید.
• یکدیگر را محدود نکنید. اجازه دهید فردیت شما و فرد مقابل باقی بماند.
• از کوچک‌‌ترین تلاش هم قدردانی کنید.

وقتی در رابطه با ویژگی‌های یک رابطه عاطفی سالم صحبت می‌کنیم و می‌دانیم رابطه عاطفی چیست، بهتر می‌توان روابط عاطفی ناسالم را تشخیص داد. به طور کلی، روابط می‌توانند تغییر کنند و هر رابطه‌ای همیشه سالم نیست. یک رابطه زمانی ناسالم است که معایب آن بیشتر از مزایا باشد یا رفتارهای خاصی برای یک یا هر دو فرد مضر باشد.  بنابراین، رابطه‌ای ناسالم است که،

• در آن احترام متقابل وجود نداشته باشد.
• هر فردی صرفاً برای خوشحالی و موفقیت خود تلاش کند.
• همدلی و قدردانی در آن معنایی نداشته باشد.
• با گذر زمان احساس فرسودگی شما افزایش یابد.
• نتوانید به یکدیگر اعتماد کنید.
• از مرزها و خط قرمزهای یکدیگر عبور کنید.
• این رابطه مانع پیشرفت شما شود.
• خیانت در رابطه اتفاق بیفتد.

اگر احساس می‌کنید در این رابطه قرار گرفته‌اید و نمی‌دانید سواد رابطه عاطفی چیست، حتماً با مشاوران روابط عاطفی در ارتباط باشید. برخی انحراف‌های کوچک می‌تواند به شکاف‌های عمیق در رابطه منجر شود.

تمامی مواردی که برای نشانه‌های رابطه‌ی عاطفی ناسالم ذکر شد، اشتباهاتی هستند که ما نباید آن‌ها را در روابط عاطفی خود تکرار کنیم. مهمترین آن‌ها ایجاد وابستگی‌های بیش از حد و از بین رفتن مرزهای شخصی است. خصوصاً این مشکل در روابط عاشقانه و روابط تاکسیک به چشم می‌خورد. آیا می‌دانید رابطه تاکسیک چیست؟ در این روابط ممکن است تلاش کنیم،

• رفتار شریک عاطفی خود را کنترل کنیم.
• با پرخاش یا گریه کردن و غمگینی خواسته‌های خود رابیان کنیم.
• از همه مهمتر، خواسته‌های خود را بیان نکنیم و انتظار داشته باشیم او متوجه شود.
• از ترس از دست دادن رابطه نظرات یا افکار خود را پنهان کنیم.
• در مواقع، تنش به یکدیگر بی‌احترامی کنیم.
• جزئیات ارتباط خود را با دیگران در میان بگذاریم.

به طور کلی، هیچ رابطه‌ای کامل نیست و برخی از این موارد ممکن است موقتی باشند. با این حال، پس از اینکه دانستیم سواد رابطه عاطفی چیست باید تلاش کنیم، این اشتباهات را برطرف کنیم.

سواد رابطه عاطفی مفهومی است که پایه‌ی درک یک فرد از احساسات است. در ساده‌ترین شکل ممکن، شامل شناسایی و اسم گذاری احساسات خود در دیگران است. همچنین، اینکه سواد رابطه عاطفی چیست می‌تواند شامل مقابله و بیان احساسات به روش‌های مناسب باشد. این اصطلاح توسط کلود اشنایر ابداع شده است. او معتقد است سواد عاطفی «توانایی درک احساسات، گوش دادن به دیگران، همدلی با احساسات آن‌ها و توانایی ابراز عواطف به طور مؤثر است».

بر این اساس سواد عاطفی پنج بخش دارد:

1. دانستن احساسات خود
2. داشتن حس همدلی
3. توانایی مدیریت احساسات خود
4. ترمیم مشکلات عاطفی
5. تعامل عاطفی

توجه به این نکته حائز اهمیت است که بسیاری از افراد از هوش هیجانی و سواد عاطفی به جای یکدیگر استفاده می‌کنند، یا حداقل همپوشانی قابل توجهی دارند. هوش عاطفی ممکن است یک مفهوم کلی گسترده‌تر باشد، اما از خودآگاهی، خودتنظیمی و همدلی که همه جنبه‌های مهم سواد عاطفی هستند، تشکیل شده است. در حقیقت، بهتر می‌باشد که بگوییم سواد عاطفی عنصر سازنده هوش هیجانی است و مزایای داشتن هوش هیجانی با سواد عاطفی مشترک می‌باشد.

اهمیت داشتن سواد رابطه عاطفی

زمانی که وارد یک رابطه می‌شویم، برای ما مهم است بدانیم چگونه در رابطه عاشقانه موفق باشیم؟ برای رسیدن به این ایده‌آل، باید بدانیم سواد رابطه عاطفی چیست و چگونه خود را به سواد رابطه عاطفی مجهز کنیم تا بتوانیم در قدم اول مشکلات رابطه را شناسایی و در قدم بعد از آن‌ها پیشگیری کنیم. همچنین، در صورت بروز این آسیب‌ها به حل آن‌ها بپردازیم. سواد رابطه عاطفی به شکل گیری یک رابطه موفق، افزایش توانایی‌های حل مسئله و بهبود کیفیت کلی زندگی کمک می‌کند. در واقع، سواد عاطفی بر روابط شما با دیگران تأثیر می‌گذارد. این به شما کمک می‌کند احساسات دیگران را به درستی تفسیر نمایید و مطابق با آن عمل کنید. این بدان معناست که در دعواهای کمتری شرکت خواهید کرد و به احتمال زیاد دوستان و محبوبیت بیشتری به دست می‌آورید. علاوه بر این، سواد عاطفی ارتباط مستقیمی با رشد همدلی دارد. درک اینکه شخص دیگری ممکن است چه احساسی داشته باشد برای تمام تعاملات بین فردی ضروری است. به طور کلی، افراد همدل با دیگران بهتر کنار می آیند و با مهربانی بیشتری به آنها نگاه می شود.

حال که می‌دانیم رابطه عاطفی چیست باید تلاش کنیم سواد برقراری این رابطه را در خود تقویت کنیم. اینکه ما بیشتر به چه جنبه‌هایی تأکید کنیم بستگی به نوع رابطه عاطفی و چالش‌های ما در آن رابطه دارد. اگر در مراحل پیش از ازدواج هستیم، مشاوره قبل از ازدواج می‌تواند دید روشنی برای ایجاد یک رابطه صحیح ایجاد کند. از طرفی، اگر در روابط غیر عاشقانه قرار داریم ممکن است چالش‌های دیگری داشته باشیم. پس، نوع بهره‌گیری ما از سواد روابط عاطفی تا حد زیادی به تشخیص مشاور روابط عاطفی بستگی دارد.

یک رابطه شاید به آسانی شکل گیرد. اما، دوام و بقای آن به نوع رفتار ما بستگی دارد. معمولاً افرادی که روابط صمیمی را می‌پسندند و در جست‌وجوی آن اند که رابطه عاطفی چیست، بیشتر از سواد روابط عاطفی برای حل چالش‌های رابطه خود استفاده می‌کنند. این مهارت کمک می‌کند درک بهتری از دنیای دیگران داشته باشیم. اگر مایلید سواد رابطه عاطفی خود را افزایش دهید، مشاوران مرکز باتابان در خدمت شما هستند.