فروپاشی روانی چیست؟ (بررسی علائم، درمان ها، پیشگیری و…)

فروپاشی روانی چیست؟ فروپاشی روانی بحران سلامت روان است که به صورت فشار یا نیرویی که برجسم و روان وارد می‌شود، توصیف می‌گردد. مقداری استرس برای هشیاری و مشغول نگه داشتن ما مفید و ضروری است؛ اما استرس شدید یا طولانی می‌تواند بار سنگینی را بر منابع ذهنی ما وارد کند و ما را در ابر اختلال‌های مرتبط با استرس که از مشکلات گوارشی تا بیماری‌های آلرژی، بیماری قلبی و افسرگی گسترش دارند، آسیب‌پذیر کند.
شاید در زندگی خود لحظات زیادی را تجربه کرده باشید که در جسم و روان خویش تنیدگی زیادی را تجربه نمایید به گونه‌ای که توان هر کاری از شما سلب شود، ممکن است مدت‌ها در رختخواب خود بمانید. برای درمان این فروپاشی روانی حتما باید روان درمانی دریافت نمایید. این وضعیت می‌تواند با پیامد‌های خطرناکی همراه باشد.

یک بحران سلامت روان است که یک دوره استرس‌زا در زندگی فرد را توصیف می‌کند. در این دوره فرد از نظر جسمی و احساسی لحظات بسیار طاقت‌فرسایی را تجربه می‌کند. همه افراد گاهی احساس استرس و اضطراب زیادی را تجربه می‌کنند. این نگرانی در سطوحی قابل کنترل و مدیریت است. هنگامی که این اضطراب همیشه باشد و به سطحی برسد که روزی زندگی روزمره افراد تاثیر بگذارد، می‌تواند منجربه فروپاشی روانی شود. این وضعیت به مرور زمان خلق را پایین می‌آورد؛ به توانایی تجربه لذت آسیب می‌زند و جسم را بیمار و ناتوان می‌کند. به طور کلی اگر می‌خواهید بدانید فروپاشی روانی چیست، باید بگوییم که این عبارت یک اصطلاح پزشکی نیست؛ اما برای توصیف فردی که سلامت روانی او مخدوش شده و با اختلالاتی همچون افسردگی، اضطراب و… دست و پنجه نرم می‌کند، استفاده می‌شود.

علائم فروپاشی روانی چیست؟ نشانه های فیزیکی نیز همانند علائم درونی در گسیختگی روانی شایع هستند و بسته به علت اصلی آن، علائم از فردی به فرد دیگر متفاوت هستند. علائم فروپاشی روانی شامل موارد زیر می‌باشد:

علائم روانی

افرادی که دچار حمله عصبی هستند معمولا نمی‌توانند مانند همیشه عمل کنند و ممکن است افکار خودآزاری داشته باشند. در صورت تجربه فروپاشی روانی تعدادی از نشانه‌های زیر را تجربه خواهید کرد:

• اضطراب یا افسردگی که نمی‌توانید آن را مدیریت کنید.
• احساس ناامیدی و درماندگی دارید.
• از فعالیت‌های معمول روزانه خود کناره‌گیری می‌کنید.
• احساس عصبانیت و تحریک‌پذیری دارید.
• در برخی از انواع فروپاشی روانی هذیان و توهم نیز وجود دارد.
• بدبینی، عصبانیت و ترس نیز احساس می‌شود.

علائم فیزیکی

اگر می‌خواهید بدانید علائم فیزیکی فروپاشی روانی چیست، این نکته را مورد توجه قرار بدهید که این حالت‌ها را باید از علائم ناشی از استفاده از دارو جدا کنید.

• مشکلات خواب مانند بی‌خوابی
• احساس درد در قفسه سینه
• مشکلات روده مانند سندرم روده تحریک‌پذیر
• افزایش فشارخون و تپش قلب
• عرق کردن
• تغییر در علاقه جنسی

اگر بدانیم فروپاشی روانی چیست و چگونه اتفاق می‌افتد، شاید بهتر بتوانیم خود را از این وضعیت نجات دهیم. فروپاشی روانی ممکن است به دلیل وقوع یک اتفاق بیرونی که باعث استرس و نگرانی شدیدی می‌شود، رخ دهد؛ اما شرایط بهداشت روانی کنترل نشده نیز موثر می‌باشد. به عنوان مثال وقتی خانواده‌ای سوگ و فقدان را تجربه می‌کنند، نحوه واکنش هر یک از اعضای خانواده متفاوت می‌باشد. افرادی که سرمایه‌های روانشناختی تقویت شده دارند، بهتر می‌توانند با این وضعیت مقابله نمایند. در این وضعیت حتما شماره روانشناس را داشته باشید تا بتوانید کمک‌ حرفه‌ای دریافت کنید.
بیماری‌های زمینه‌ای همچون افسردگی، وسواس، استرس پس از سانحه و… سیستم ایمنی فرد را تضعیف می‌کنند و فرد را در برابر مسائل و چالش‌های زندگی ضعیف می‌نمایند و در معرض فروپاشی روانی قرار می‌دهند. استرس‌های زندگی همچون طلاق و سوگ، شکست و ناکامی به این وضعیت دامن می‌زنند. علاوه براین موارد زیر می‌توانند بر سلامت روان شما تاثیر بگذارند و باعث فروش پاشی روانی شوند. گریزی از برخی از این موارد وجود ندارد؛ اما اگر بتوانید چهار بعد اصلی سلامت روان را در خود تقویت نمایید با سبک‌های مقابله‌ای سالم می‌توانید از فروپاشی روانی جلوگیری کنید.

• احساس فشار و استرس در خانواده، محیط کار، دانشگاه و داشتن مسئولیت‌ها و نقش‌های متعدد
• مرگ یکی از اعضای خانواده، طلاق و فقدان
• تجربیات بسیار سخت مانند خشونت و قلدری
• مشکلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی
• در معرض انتخاب‌های بسیار سخت قرار گرفتن
• شکست عاطفی و طرد و مورد غفلت واقع شدن
• ابتلا به اختلالاتی همچون وسواس فکری و اختلالات شخصیت

برای فهم اینکه فروپاشی روانی چیست باید بدانیم با چه بیماری‌هایی همراه است. فروپاشی روانی ممکن است برخی از ویژگی‌های اختلالات تنش‌زای حاد پس از رویداد را به همراه داشته باشد. این اختلالات با پریشانی خوابی، کاهش تمرکز و تغییرات خلق‌وخوی همراه هستند. از جمله بیماری‌های مرتبط با فروپاشی روانی شامل موارد زیر است:

احساس اضطراب

یکی از شایع‌ترین حالت‌های مرتبط با فروپاشی روانی، اضطراب است. در واقع اگر بگوییم فروپاشی روانی چیست، وضعیت روانی ناشی از اضطراب و دلشوره شدید است که جسم و روان شما را به هم می‌ریزد. اضطراب نوعی حالت هیجانی است که با ویژگی‌های ذهنی، رفتاری و جسمانی همراه می‌باشد. ویژگی‌های ذهنی نگران و ترس از وقوع بدترین اتفاق، هنگام اضطراب تجربه می‌شود. ویژگی‌های جسمانی، شامل برانگیختگی سیستم سمپاتیک دستگاه عصبی خودمختار به‌صورت عرق کردن، تند شدن ضربان قلب، بالا رفتن فشار خون، ضعف و بی‌حالی از علائم فروپاشی روانی همراه با اضطراب است. اجتناب از موقعیت یا منابع اضطراب نیز از ویژگی‌های رفتاری آن می‌باشد. اختلالات اضطرابی شامل انواع اضطراب‌ها و فوبی‌ها است که می‌توانند باعث فروپاشی روانی شود.

اختلال وحشتزدگی یا پانیک

 وحشتزدگی با حملات ناگهانی اضطراب حاد پانیک نامیده می‌شود. در ابتدا این حملات به صورت خودانگیخته رخ می‌دهند. انگار که ناگهان روی می‌دهند. با گذشت زمان نشانه‌ها در موقعیت‌هایی تداعی شوند که قبلا در آن‌ها روی داده‌اند. در این حالت ممکن است فرد احساس فروپاشی روانی داشته باشد که با تنگی نفس، عرق کردن شدید، لرزش و تپش قلب همراه است. سطح بزاق کورتیزول در مدت حملات بالا می‌رود. فروپاشی روانی چیست؟ در واقع نوعی از حملات اضطرابی است که ممکن است شدت آن کمتر باشد.

اختلال استرس پس از سانحه و اختلال استرس حاد

قرار گرفتن در معرض آسیب به شکل حملات جسمانی، نبرد، فوریت‌های پزشکی، شاهد مرگ یا نزدیک به مرگ بودن، تصادفات و حملات تروریستی می‌تواند به ایجاد واکنش استرس ناسازگارانه‌ای به نام اختلال استرس پس از آسیب منجر شود و افراد مبتلا، فروپاشی روانی را تجربه نمایند. اختلال استرس حاد، با اضطراب شدید و احساس‌ درماندگی در طول ماه اول بعد از قرارگرفتن در معرض رویدادی آسیب‌زا، مشخص می‌شود. اختلال استرس پس از سانحه ممکن است تا چندین ماه و یا حتی چند سال ادامه داشته باشد؛ اما استرس حاد در ماه اول تجربه می‌شود و اگر طولانی‌تر شود به استرس پس از سانحه تبدیل خواهد شد.

اختلال افسردگی

یکی دیگر از بیماری‌های مرتبط با فروپاشی روانی افسردگی است که دارای انواع متعدد می‌باشد که مهم‌ترین آن‌ها افسردگی اساسی است. افراد مبتلا به افسردگی اساسی دستخوش خلق غمگین می‌شوند؛ علاقه خود را به فعالیت‌هایی که قبلا لذت‌بخش بودند، از دست می‌دهند؛ از احساس دلمرگی شکایت دارند و یا درمورد آینده احساس ناامیدی می‌کنند؛ در تمرکز حواس و انرژی لازم برای حتی خارج از شدن از بستر مشکل دارند؛ تغییراتی در اشتها و خواب تجربه می‌کنند؛ امکان دارد از شدت فروپاشی روانی که احساس می‌نمایند، گریه کنند و به فکر خودکشی بیفتند؛ درموارد شدید نیز رفتارهای روان‌پریش مانند توهم و هذیان تجربه نمایند.

اختلالات دو قطبی

افراد مبتلا به اختلال دو قطبی نوسانات خلقی از سرخوشی تا افسردگی عمیق دارند. در حالت سرخوشی یا شیدایی فرد ممکن است برانگیختگی یا حماقت و قضاوت شدید نشان دهد و دست به فعالیت‌های خطرناک بزند. فروپاشی روانی چیست؟ در واقع از هم گسیختگی روان است که می‌تواند با بیماری دو قطبی همراه باشد.

بیمار‌ی‌های جسمانی

فروپاشی روانی با بیماری‌های متعدد جسمانی مانند اختلالات گوارشی، زخم معده، بیماری‌های خود ایمنی و… همراه می‌‌باشد. نکته قابل توجه این است که شما نمی‌توانید تشخیص بدهید که نشانگان جسمانی فروپاشی روانی به دلیل بیماری‌های جسمانی است یا مسائل روانی، لذا حتما به متخصص مراجعه نمایید.

درمان فروپاشی روانی چیست؟ آیا شیوه‌ای برای درمان فروپاشی روانی وجود دارد؟ بله قطعا امکان درمان فروپاشی روانی وجود دارد. امروزه با گسترش علم روانشناسی و داروهای اعصاب و روان، امکان درمان، کنترل، تغییر و اصلاح بسیاری از مسائل و مشکلات روانی وجود دارد. آنچه که درمورد فروپاشی روانی باید مورد توجه قرار دهید این است که قبل از آنکه بحران‌های سلامت روان به مشکلات سخت و جبران‌ناپذیر تبدیل شوند، حتما به متخصص مراجعه کنید. دوره درمان فروپاشی روانی در رویکردهایی مانند روانکاوی طولانی است و نیاز به جلسات درمان طولانی دارد.
درمان فروپاشی روانی به دلیل آن بستگی دارد؛ اما در هر صورت هر چه سریع‌تر به متخصص مراجعه کنید، بهتر است. معمولا در مراحل پیشرفته، تلفیقی از روان درمانی و دارو درمانی تجویز می‌شود که باید طبق نظر متخصص عمل نمایید. متاسفانه برخی از افراد نسبت به استفاده از داروهای اعصاب و روان دیدگاه منفی دارند که به دلیل دریافت اطلاعات اشتباه از افراد ناآگاه در این زمینه می‌باشد. حتما در این باره با متخصص مشورت نمایید.

روش‌های پیشگیری از فروپاشی روانی چیست؟ گریزی از استرس‌های زندگی روزمره وجود ندارد؛ اما راهکارهای زیر از شما در برابر فروپاشی روانی محافظت می‌کند:

• مهارت‌های مقابله‌ای سالم را یاد بگیرید تا در برابر رویدادهای منفی و ناخوشایند زندگی از خویش محافظت نمایید.
• تفاوت میان چیزهای کنترل و کنترل‌ناپذیر را درک کنید؛ برخی از موارد در زندگی رخ می‌دهد که کاملا از عهده ما خارج هستند و باید آن‌ها را بپذیریم.
• زندگی جنبه‌های متعددی دارد به جای تمرکز روی یک موضوع، بخش‌های مختلف زندگی را مورد توجه قرار دهید.
• با احساسات، نگرانی‌ها و هیجانات خود ارتباط برقرار کنید و آن‌ها را تجربه کنید تا از انفجار هیجانات در موقعیت نامناسب جلوگیری نمایید. به عنوان مثال افرادی که به هیجانات خشم خود بی‌اعتنایی می‌کنند، به طور ناگهانی کنترل خشم خود را از دست می‎دهند.
• توقعات و انتظاراتی که از زندگی دارید را بازبینی نمایید و واقع‌بینانه نگاه کنید. غرق شدن در کمال‌گرایی می‌تواند باعث فروپاشی روانی شود.
• توجه کردن به خود و نه گفتن به دیگران را یاد بگیرید. گاهی ما با خود بی‌رحمانه رفتار می‌کنیم و برای رضایت دیگران خود را در معرض نقش‌ها و مسئولیت‌های متعددی قرار می‌دهیم که باعث فروپاشی روانی ما می‌شود.
• زندگی با درد و رنج‌های متعددی همراه است؛ سعی کنید شوخی و خنده را فراموش ننمایید. زیاد جدی گرفتن زندگی، گاهی گذر از روزهای سخت را دشوارتر می‌کند.
• شکرگزاری و مراقبه را جزو برنامه‌های روزانه و هفتگی خود قرار دهید و ورزش را هم نیز فراموش نکنید.

حالا که فهمیدیم فروپاشی روانی چیست، می‌دانیم که می‌تواند بسیار دردناک و خطرناک باشد. در علائم فروپاشی روانی نشانگان جسمانی و روانی وجود دارد که عملکرد افراد مبتلا را مختل می‌کند. علاوه براین امکان ابتلا به بیماری‌های خطرناک جسمانی و سکته قلبی نیز وجود دارد. پس اگر احساس می‌کنید در بحران روانی قرار دارید، حتما به روانشناس مراجعه کنید. برخی می‌گویند به روانشناس چه بگوییم؟ تمام آنچه که فکر می‌کنید، احساس می‌نمایید و عمل می‌کنید را با روانشناس و مشاور خود در میان بگذارید.

در صورت داشتن تجربیات زیر حتما به پزشک مراجعه کنید:

کاهش و از دست دادن عملکرد

اینکه شما در برابر مسائل و مشکلات زندگی احساس ناتوانی و درماندگی داشته باشید، به خودی خود بد نیست و ممکن است با استراحت و مراقبه بهبود یابد؛ اما اگر در انجام کارهای روزمره خود با مشکل مواجهه هستید و یا به سختی عملکرد خود را حفظ می‌کنید؛ بدین معنی است که به روشی ناسالم با استرس کنار می‌آیید و باید به متخصص مراجعه کنید.

وجود اختلال روانی

فروپاشی روانی می‌تواند نشانه‌ای از یک اختلال در سلامت روان باشد که بسیار حائز اهمیت است؛ بنابراین به محض مشاهده علائم به متخصص مراجعه نمایید.

مشکلات روان‌تنی

از علائم فروپاشی روانی مشکلات روان‌تنی همچون دلشوره، معده درد و… است که شرایط را بدتر می‌کند؛ در این حالت ممکن است سردرگم شوید که به بیماری جسمانی مبتلا هستید یا مسئله روانی شما را درگیر کرده است؛ بنابراین حتما به متخصص مراجعه کنید.

فروپاشی روانی چیست؟ این بحران با علائم جسمانی و روانی متعددی همراه است که لحظات سختی را برای افراد مبتلا رقم می‌زند. اختلالات روانی درمان نشده ممکن است به بحران‌های جدی سلامت روان تبدیل شوند؛ بنابراین قبل از آنکه دیر شود به متخصص مراجعه کنید. در مرکز مشاوره باتابان روانشناسان و مشاوران مومن، متعهد و متخصص برای ترمیم زخم‌های روانی و التیام سلامت روان در کنار شما هستند. در هر کجای ایران و خارج از ایران که هستید وقت رزرو نمایید و اگر به راهنمایی نیاز دارید با پشتیبانان مرکز در ارتباط باشید.