اهمال کاری چیست؟ (تفاوت با تنبلی و کمال گرایی در روانشناسی)

احتمالا برای شما هم پیش آمده که بگویید از هفته بعد به باشگاه می‌روم، فردا این پروژه را تمام می‌کنم، از شنبه رژیم می‌گیرم، از این به بعد سعی می‌کنم شب‌ها زود بخوابم، این موارد و بسیاری از مثال‌های دیگر نمونه‌ای از رفتارهایی هستند که هر روز در زندگی‌مان اتفاق می‌افتد. رفتارهایی که گاهی نمی‌دانیم به خاطر تنبلی، خستگی و یا اهمال‌ کاری است. ما مداوم با به تعویق انداختن امور مهم زندگی‌مان مواجهه هستیم و بارها تلاش کرده‌ایم تا اوضاع را تغییر داده و براین وضعیت غلبه کنیم. بارها این جمله را گفته و شنیده‌ایم که تنبل نیستم ولی نمی‌دانم چرا کارهایی که باید انجام بدهم را شروع نمی‌کنم. نیرویی است که ما را از انجام کاری که باید انجام دهیم، دور می‌کند، این نیرو اهمال‌کاری می‌باشد. برای درمان اهمال کاری ابتدا باید نسبت به آن اطلاعات کافی داشته باشیم.

اهمال کاری یعنی چه؟ یعنی عقب انداختن کارها، با وجود اینکه می‌دانیم باید آن‌ها را حتما انجام دهیم. معنی اهمال کاری در لغت تعلل‌کاری، به آینده موکول کردن و طفره رفتن می‌باشد. همه ما از اهمیت یک سری کارها آگاهی داریم؛ مثلا از اهمیت برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری برای زندگی و کارها و از همه مهم‌تر برای آینده آگاهی داریم، ولی چرا معمولا اقدام نمی‌کنیم؟ تعلل‌کاری شکل مخربِ تاخیر است که شخص موجب بدتر شدن وضعیت خود می‌شود و از نظر روانشناسی، یک راهبرد اساسی برای زمانی است که فرد از پیامد کار مطلع نموده و در توانایی خویش در انجام آن تردید دارد. مشاوره زندگی در مقابله سالم با این وضعیت نقش مهمی ایفا می‌کند.

در اهمال کاری شما کارهایی را که باید انجام دهید به تعویق می‌اندازید؛ در صورتی که شاید کارهایی انجام دهید که سودی نداشته و یا فوریتی در انجام آن‌ها وجود ندارد. ولی کسی که تنبل است هیچ کاری نمی‌کند، در واقع حال انجام هیچ کاری را ندارد؛ لذا تنبل به جای انجام پروژه‌ای که مدت‌ها عقب انداخته می‌خوابد، در فضای مجازی می‌چرخد و به خوشگذرانی مشغول می‌شود؛ اما در همین وضعیت، فرد اهمال کار ممکن است به کار سخت‌تری مشغول شود و یا کتاب بخواند، آشپزی کند و یا پروژه دیگری را انجام دهد.

اهمال کاری می‌تواند نتیجه کمال گرایی باشد. بدین صورت که فرد کمال‌گرا از ترس اینکه نتواند کاری را تمام و کمال و آنگونه که می‌خواهد انجام دهد، هیچ وقت آن را شروع نمی‌کند. در اهمال کاری فرد وظایف مهم را مدام به تعویق می‌اندازد و ممکن است از اشتباهات خود فرار کند؛ اما فرد کمال‌گرا به دنبال انجام کارها بدون نقص و در بهترین شکل ممکن است و برهمین اساس  زمان بیشتری برای انجام آن‌ها اختصاص می‌دهد که ممکن است منجربه تاخیر در پایان دادن به پروژه‌ها شود.

اهمال کاری درحوزه‌های مختلف تحصیلی، کاری، اجتماعی، خانوادگی و فرد وجود دارد. به عنوان مثال فردی ممکن است نسبت به انجام وظایف تحصیلی خود اهمال‌کار باشد و باید مشاوره تحصیلی دریافت کند. به طور کلی تعلل در انجام کارها، در سه حوزه زیر مطرح می‌شود:

• ضعف در رسیدگی به کارهای شخصی و محافظت از خود که شامل تاخیر در کارهای مرتبط با سلامت، بهداشت شخصی و رسیدگی به امور مالی می‌باشد.
• سستی در خود شکوفایی و رشد فردی که شامل تاخیر در امور مرتبط با شغل و فرصت‌های اجتماعی، علایق فردی، تشکیل خانواده و ازدواج می‌باشد. اگر می‌خواهید بدانید توسعه فردی چیست؟ این موضوع را در باتابان بخوانید.
• اهمال کاری در تعهداتی که فرد نسبت به دیگران دارد به گونه‌ای که امیدوار است قول و قرارهای خود را فراموش نماید.

انواع اهمالی‌کاری شامل موارد زیر می‌شود:

• کسانی که در غفلت به سر می‌برند و اصلا مشکل خود را نمی‌دانند و می‌پرسند اهمال کاری چیست؟
• بعضی از مشکل خود آگاهی دارند؛ ولی چون آن را بد نمی‌دانند، کاری نمی‌کنند.
• گروهی هم هستند که خودشان می‌دانند به اهمال‌کار هستند و حتی به خود برچسب می‌زنند؛ ولی کاری نمی‌کنند. درمان این افراد دشوار است. این افراد شاید به مشاوره افسردگی نیاز داشته باشند.
• افرادی که مسئله خود را پذیرفته‌اند؛ ولی راهکاری برای آن پیدا نمی‌کنند.
• گروه آخر کسانی هستند که مشکل خود را تشخیص می‌دهند و راه درمان آن را پیدا می‌کنند و خود را ارتقا می‌دهند.

 دلایل اهمال کاری در روانشناسی از منظر رویکرد های روانشناسی متفاوت می‌باشد و ریشه آن به عوامل مختلفی برمی‌گردد. اما به صورت کلی عواملی هستند که در به تعویق انداختن کارها نقش اساسی دارند که عبارتند از:

• کمبود اعتماد به نفس: اگر اعتما به نفس پایینی داشته باشیم و خودمان را باور نکنیم از انجام داده کارها طفره می‌رویم. در این شرایط دست از تلاش می‌کشیم و یا اصلا تلاش نمی‌کنیم.
• مشکلات جسمانی و روان شناختی: گاهی نیز خستگی، بی حوصلگی، افسردگی، یا سایر بیماری‌های جسمی و روانی دلایل اهمال کاری هستند.
• کامل طلبی: افرادی که به دنبال کامل بودن در همه چیز هستند، ممکن است هیچ وقت آن‌ها را شروع نکنند؛ زیرا خواسته‌های محال و تحقق‌ناپذیر از خود دارند.
• تمایل به لذت‌های گذرا: بیشتر ماها به جای اینکه به نتایج اثر کارهایمان در دراز مدت توجه کنیم، ترجیح می‌دهیم کارهایی انجام دهیم که لذت آنی و بیشتری برایمان دارند.
• فرار از زحمت دادن به خود: انجام کارهای عقب افتاده مانند رژیم گرفتن، زحمت می‌خواهد؛ اما برای خوردن انرژی چندانی صرف نمی‌کنید. برخی می‌گویند چرا فرزندم مشق نمی ‌نویسد؟ او سعی می‌کند از زحمت انجام تکالیف فرار کند.
• ناتوانی در تصمیم گیری: از دلایل اهمال کاری این است که کارهای زیادی برای انجام دادن داریم؛ اما نمی‌توانیم اولویت‌بندی کنیم که کدام کار را انجام دهیم؛ لذا هیچ کار نمی‌کنیم.

همه ما گاهی کارها را به تعویق می‌اندازیم؛ اما اهمال‌کاران به شکل وصف‌ناپذیری به این رفتار عادت دارند. البته اهمال کاری می‌تواند روی یک طیف از صفر تا صد قرار بگیرد و خوشبختانه شما در هر نقطه از این طیف که باشید می‌توانید خود را از این وضعیت نجات دهید. برخی از روش‌های غلبه بر اهمال کاری در ادامه توضیح داده می‌شوند:

مبارزه با افسردگی

 اگر دچار افسردگی هستید و یا سطح انرژی شما پایین است و زود خسته می‌شوید، در درجه اول باید ورزش و تحرک فیزیکی را فراموش نکنید. زیرا کمک می‌کند از حالت رخوت و سستی بیرون بیایید و سطح انرژی شما افزایش پیدا کند. در این مرحله برای درمان مسائل جسمانی موثر در رخوت و کسالت مانند کم خونی به پزشک متخصص مراجعه نمایید.

اولویت‌بندی در کارها

دومین راه غلبه بر غول اهمال کاری، داشتن اولویت‌بندی در زندگی برای رسیدن به اهداف بلند مدت و کوتاه مدت است. اگر فردی برای انجام کارهایی که باید انجام دهد اولویت‌بندی نداشته باشد، احتمالا از انجام یک یا چند کار مهم باز خواهد ماند. کارهای خود را به چهار حوزه فوری و مهم، فوری و غیرمهم، غیرفوری و مهم، غیرفوری و غیر مهم، تقسیم بندی کنید. علاوه براین مشاوره فردی در خودشناسی، برنامه‌ریزی و تعیین اهداف به شما کمک می‌کند.

تعیین اهداف کوتاه مدت و بلند مدت

تعیین اهداف بر اساس ارزش‌ها، عامل محرک است و نیرو و انگیزه‌ای جهت تحمل سختی‌ها و مبارزه با اهمال کاری به شما می‌بخشد. اهداف کوتاه مدت و قابل وصول نیز انگیزه شما را برای حرکت افزایش می‌دهد. در این راستا ارزش‌ها، خواسته‌ها و انتظارات خود را مشخص کرده و براساس محدویت‌ها و فرصت‌هایی که در زندگی دارید، جهت دستیابی به آن‌ها برنامه‌ریزی نمایید.

برنامه‌ریزی واقع‌بینانه

برنامه‌ریزی دقیق و واقع بینانه این است که فرد اهمال‌کار همواره باید به خود یاد آوری کند، براساس تجربیات قبلی، وقت و تلاش مورد نیاز برای انجام کارها را کمتر از میزان واقعی آن در نظر می‌گیرد و برنامه‌ای برای مشکلات احتمالی ندارد. بنابراین باید کامل‌گرایی را کنار بگذارید و براساس واقعیت برنامه‌ریزی نمایید.

به کارهای تلنبار شده فکر کنید

به نتایج اهمال کاری و عواقب آن فکر کرده و پیامدهای آن را روی کاغذ یاد داشت کنید. ببینید انجام دادن و ندادن کارها چه تاثیراتی برزندگی شما دارد. مثلا آینده‌ای را تصور کنید که پر از کتاب‌های مطالعه نشده، پروژه‌های به انجام نرسیده، فرصت‌های از دست رفته و جبران‌ناپذیر است. هیچ چیز نمی‌تواند زمان‌های از دست رفته عمر ما را جبران نماید. پس همین الان شروع کنید، هیچ وقت برای شروع دیر نیست.

مراجعه به مشاور

علل اهمال کاری در روانشناسی متفاوت می‌باشد، متخصص با مصاحبه تشخیصی و انجام تست‌های روانشناختی ضمن تشخیص مسئله و علل آن، در رهایی از این وضعیت به شما کمک می‌کند. مثلا اگر در کار خود اهمال‌کار هستید، ممکن است به دلیل عدم آگاهی از شرایط موفقیت در کار باشد و با به مشاوره کسب و کار مراجعه نمایید.

اهمال کاری یکی از بزرگترین موانع بر سر راه گرفتن تصمیمات درست، موفقیت و حرکت به سمت رویاها و آرزوهایمان است. تحقیقات نشان می‌دهد حسرت انسان‌ها بیشتر از جانب کارهایی است که انجام نداده‌اند، نه کارهایی که به اشتباه مرتکب شده و یا در آن‌ها شکست خورده‌اند. گاهی اوقات، زمانه با ما یار است؛ اما با غفلت از کنار آن‌ عبور می‌کنیم و فرصت‌ها را از دست می‌دهیم. در نتیجه‌ی این وضعیت، افراد در سیکل معیوب نارضایتی از خود قرار می‌گیرند که احساسات نامطلوبی را ایجاد می‎کند و گاهی تاثیرات جبران‌ناپذیری می‌گذارد. علاوه براین، در نتیجه اهمال کاری ممکن است از کار برکنار شوید، در دانشگاه و رشته مورد علاقه‌تان قبول نشوید، اعتبار خود را از دست بدهید، دوستانتان را کنار بگذارید و روابط شخصی، عاطفی و خانوادگی‌تان در معرض خطر قرار بگیرد.

اهمال کاری، به ویژگی شخصیتی‌ای گفته می‌شود که مشخصه آن به تعویق انداختن کارها و داشتن استانداردهای غیرواقع‌بینانه برای خود و دیگران است. این وضعیت می‌تواند تاثیرات قابل توجهی بر حوزه‌های شخصی، خانوادگی، اجتماعی، تحصیلی و کاری زندگی ما داشته باشد و گاهی با عواقب جبران ناپذیری همراه است. دلایل اهمال کاری در روانشناسی به عوامل متعددی بستگی دارد که در درمان باید مورد توجه قرار بگیرند. در مرکز مشاوره باتابان روانشناسان و مشاوران مومن، متعهد و متخصص در رهایی از این شرایط به شما کمک می‌کنند. هر کجای ایران و خارج از ایران که هستید بدون محدودیت وقت رزرو نمایید و برای کسب اطلاعات بیشتر با پشتیبانان مرکز در تماس باشید.