اوتیسم یک اختلال رشد عصبی است که بر کیفیت روابط اجتماعی، الگوهای رفتاری و هیجانی تاثیر بارزی دارد که شدت آن از خفیف تا شدید متغیر است. به کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم کودکان اوتیستیک میگویند. بررسی و مطالعه اختلال اوتیسم جایگاه بسیار مهمی در مباحث روانشناسی کودکان دارد و شواهد حاکی از آن است که زمینه های مطالعاتی این اختلال در حال گسترش میباشد.
کودکان مبتلا به اوتیسم علائم و نشانههای رفتاری گوناگونی از خود نشان میدهند. یکی از علائم آنها خنده است. خنده کودکان اوتیسم پدیدهای پیچیده و چند وجهی است که در روانشناسی کودکان قابل ارزیابی است. در این مقاله قصد داریم علت خنده بی دلیل کودکان اوتیسم را بررسی کنیم و ببینیم که این خنده ها چه کارکردهایی می تواند به همراه داشته باشد و سپس پی ببریم که چهخنده هایی در این کودکان نیازمند مراجعه به روانشناس می باشد.
خنده کودکان اوتیسم گاهی بهنظر میرسد که بدون هیچ دلیل خاصی رخ میدهد، اما در واقع این خندهها ممکن است بازتابی از فعل و انفعالات مغزی و یا فرآیندهای خاص ذهنی یا حسی این کودکان باشد:
علت خنده بی دلیل کودکان اوتیسم را میتوان به تفاوتهای پردازش اطلاعات در مغز آنان در مقایسه با سایر کودکان نسبت داد. در برخی موارد، این خندهها میتوانند پاسخی به محرکهای درونی یا حتی شرایط بیرونی باشند که دیگران ممکن است به آن توجه نکنند.
از سوی دیگر، خنده کودکان اوتیسم ممکن است به احساسات و هیجاناتی همچون اضطراب یا شادی مرتبط باشد که آنها توانایی ابراز آن را با روشهای معمول ندارند. برخی پژوهشها نشان میدهند که این خندهها گاهی شباهتهایی به تیک عصبی دارند و میتوانند ابزاری برای کاهش فشارهای احساسی یا محیطی باشند. چنین رفتارهایی نه تنها برای والدین، بلکه برای متخصصان نیز جالب و چالشبرانگیز است. از این رو وانکاوی این نشانه ها و رفتارها یکی از علاقه مندی های حوزه های مطالعاتی روانشناسان حوزه کودکان استثنائی می باشد.
درک و فهم دقیق خنده کودکان اوتیسم نیازمند بررسی عمیقتر احساسات و شیوههای ارتباطی این کودکان می باشد. با استفاده از روشهای مشاوره و مشاهده دقیق، میتوان فهمید که این خندهها چگونه به تعاملات اجتماعی، تجربیات حسی و حتی تلاش برای جلب توجه اطرافیان مرتبط هستند. بنابراین، می توانیم هر خنده را یک پنجره به سوی درک و فهم دنیای درونی این کودکان محسوب نماییم.
در مشاوره کودک، توجه به این رفتارها بهعنوان نشانههای بالقوهای از نیازها یا احساسات پنهان، میتواند راهکارهایی برای حمایت بهتر از این کودکان فراهم کند. توجه به این جنبهها نهتنها میتواند روابط بهتری بین کودک و اطرافیانش ایجاد کند، بلکه به بهبود کیفیت زندگی او نیز کمک شایانی خواهد کرد. والدین و متخصصان با آگاهی از علت خنده بی دلیلی کودکان اوتیسم راحت تر میتوانند راهکارهایی عملی به منظور حمایت و همراهی بهتر پیدا کنند که توجه به این امر مهم به توسعه مهارتهای ارتباطی این کودکان کمک شایانی خواهد کرد.
روانشناسی کودکان تأکید دارد که خنده، بهویژه در کودکان با نیازهای خاص، پلی میان دنیای درونی و تعاملات اجتماعی آنهاست که میتواند ابزاری مهم برای فهم دنیای درونی این کودکان و نیز تقویت ارتباطات و توسعه مهارتهای اجتماعی باشد. یکی از قابل توجه ترین جنبههای خنده کودکان اوتیسم، خنده بی دلیل این کودکان است که گاه برای اطرافیان آنها ممکن است گیجکننده و عجیب به نظر برسد. همانطور که دکتر تمپل گراندین، متخصص اوتیسم و نویسنده برجسته در مورد علت خنده بی دلیل کودکان اوتیسم میگوید:
رفتارهای خاص کودکان اوتیسم، از جمله خندههای غیرمنتظره، فرصتی است تا از دنیای درونی آنها بیشتر بیاموزیم و روشهایی برای ارتباط مؤثرتر پیدا کنیم.
این خندهها که معمولا به همراه الگوهای رفتاری یکنواخت می باشد، ممکن است با موقعیتهای خاص یا حتی بدون هیچگونه محرک خارجی ظاهر شوند. این موضوع نشاندهنده شیوهای متفاوت و خاص این کودکان در پردازش احساسات و تجارب روزمره میباشد. همچنین برخی اوقات خنده های کودکان اوتیسم ممکن است با رفتارهای غیرمنتظره و عجیب و غریب همراه باشند که نه تنها بازتابی از دنیای درونی و نیازهای منحصربه فرد این کودکان هستند، بلکه فرصتهایی برای درک بهتر احساسات و خواسته های آنان توسط مراقبان و اطرافیان خود فراهم می آورد.
خنده کودکان اوتیسم میتواند بهعنوان ابزاری برای درک احساسات و نیازهای درونی آنها مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد، با این حال برخی خندهها ممکن است نشانههای نگرانکنندهای را به همراه خود داشته باشد:
یکی از روشهای مفید و سازنده برای شناسایی الگوهای رفتاری، انجام یک بازی ساده برای تشخیص اوتیسم است که میتواند نشانههای مرتبط با حساسیتهای حسی یا مشکلات ارتباطی و اجتماعی را آشکار کند. این بازیها میتوانند زمینهای برای درک بهتر خندهها و واکنشهای کودک مبتلا به اختلال اوتیسم فراهم نمایند. در واقع روانشناس با تحلیل دقیق خندههای غیرمعمول و رفتارهای مرتبط، میتواند به والدین کمک کند تا نیازهای خاص کودک خود را شناسایی نمایند.
خندههایی که در موقعیتهای غیرمنتظره یا بدون محرک واضح رخ میدهد، ممکن است نمایانگر چالشهای حسی یا احساسی باشند که نیازمند به کارگیری راهکارهای ویژه ای هستند. بنابراین، توجه به این نکته که آیا کودکان اوتیسم حرف میزنند و همچنین خنده کودکان اوتیسم می تواند فرصتی را فراهم کند تا با کمک متخصصان، به رشد عاطفی و اجتماعی این کودکان کمک و توجه ویژه ای نماییم.
خنده کودکان اوتیسم بهعنوان یکی از جنبههای خاص و منحصربهفرد رفتارهای آنان، می تواند نگاهی عمیقتر به دنیای احساسی و ذهنیشان به ما ارائه میدهد. در بسیاری از موارد، خندههای این کودکان ممکن است به نیازهای عاطفی، پردازشهای حسی یا حتی واکنش به استرس مرتبط باشند. لازم است بدانیم که علت خنده بی دلیل کودکان اوتیسم بهطور ویژه بیانگر تفاوتهای آنان در پردازش محرکهای محیطی و درونی میباشد که نیازمند درک و توجه خاصی است.
در نهایت، شناخت و تحلیل خنده کودکان اوتیسم میتواند بهعنوان ابزاری ارزشمند برای درک نیازهای پنهان آنان استفاده شود. رفتارهایی مانند خندههای بیدلیل، در نگاه اولیه ما گرچه ممکن است در ابتدا عجیب و گیجکننده به نظر برسند، اما دریچهای برای ارتباط بهتر با دنیای این کودکان را برای ما باز میکند.
زوج درمانگر (اختلافات با همسر)، مشاور افسردگی و دوقطبی، وسواس و کمالگرایی، اضطراب و استرس و توسعه فردی
مشاور افسردگی و دوقطبی، وسواس و کمالگرایی، اضطراب و استرس و توسعه فردی
مشاور حقوقی، توسعه فردی، تحصیلی و شغلی
زوج درمانگر (اختلافات با همسر) و مشاور اختلالات جنسی
مشاوره کودک
مشاوره نوجوان، زوج درمانگر (اختلافات با همسر)، توسعه فردی
زوج درمانگر (اختلافات با همسر)، مشاور افسردگی و دوقطبی، وسواس و کمالگرایی، اضطراب و استرس، توسعه فردی
اضطراب و استرس و توسعه فردی
مشاوره افسردگی و دوقطبی، وسواس و کمالگرایی، اضطراب و استرس و توسعه فردی
زوج درمانگر (اختلافات با همسر) و مشاور توسعه فردی
حتما در مجله روانشناسی مرکز مشاوره باتابان بخوانید:
برای عضویت در خبرنامه و دریافت جدیدترین مقالات به صورت هر دو هفته یکبار، لطفا ایمیل خود را وارد کنید