بلوغ عاطفی چیست؟ (9 نشانه مهم در زنان و مردان)

احتمالا شما هم اصطلاح بلوغ عاطفی را شنیده باشید و این سوال برای شما پیش بیابد که بلوغ عاطفی چیست؟ چگونه حاصل می‌شود؟ چه تفاوتی در زنان و مردان دارد؟ و چه اهمیتی در روابط ما دارد؟ بلوغ عاطفی یکی از مراحل رشد است که در زندگی ما نقش مهمی ایفا می‌کند و اوج کمبود آن را در روابط عاطفی و ازدواج شاهد هستیم که معمولا مورد غفلت قرار می‌گیرد. هنگامی که در ابراز احساسات، در فهم و درک هیجانات خود و دیگران، درک و همدلی با دوستان و عزیزان خود دچار مشکل می‌شویم در می‌یابیم که هنوز به این مرحله از رشد دست نیافته‌ایم و نیاز به یادگیری داریم. خوشبختانه در هر سنی که باشید می‌توانید به رشد و تعالی دست یابید. مشاوره فردی فرصتی را فراهم می‌کند تا بتوانید موانع کسب بلوغ را شناسایی و دفع و رفع نمایید و مهارت‌های لازم را بیاموزید.

بلوغ عاطفی چیست؟ یکی از مراحل رشد هر فرد در زندگی، است و در کنار رسیدن به بلوغ جسمی، اقتصادی، اجتماعی و فکری گامی اساسی در کسب کامیابی و سعادت در زندگی می‌باشد. به معنای توانایی فرد برای پذیرش دیگران و زندگی همانگونه که است و در واقع، رشد و جهشی است که افراد بتوانند به کنترل احساسات، دریافت و شناخت آن‌ها دست یابند و براساس آن عمل کنند. کول و ریم، بلوغ عاطفی را بدین صورت تعریف می‌کنند:

نوعی از پختگی تعریف می‌شود که فرد به واسطه آن راه‌حل‌های پیچیده‌تری را جهت مقابله با مشکلات روزمره عاطفی اتخاذ می‌کند. برجسته‌ترین علامت بلوغ عاطفی، توانایی تحمل تنش است.

افرادی که از لحاظ احساسی بالغ هستند می‌توانند احساسات و هیجانات خود را کنترل نمایند و نوسانات شدید خلقی را مدیریت کنند که مواردی سودمند و حیاتی برای بروز پاسخ‌های سازگارانه و انطباقی در موقعیت‌های اجتماعی محسوب می‌شوند.

روانشناسان و مشاوران معتقدند برای رشد و تعالی زندگی، ارتباطات صحیح و ازدواج موفق، بلوغ عاطفی ضروری می‌باشد. همانگونه که مغز و ذهن ما به تقویت و یادگیری نیاز دارند تا مواقع بحرانی بتوانیم بهترین تصمیم را اتخاد نماییم، عواطف و احساسات ما نیز به رشد و پرورش احتیاج دارند تا در تنش‌ها و موقعیت‌های مختلف زندگی بتوانیم به بهترین شیوه مقابله نماییم.
برخلاف آنچه بسیاری از افراد درمورد بلوغ عاطفی چیست تصور می‌کنند. این مرحله از رشد، در تصمیم‌گیری‌ها، مدیریت تمایلات و گرایشات و تنظیم هیجانات ما نقش مهمی ایفا می‌کند. افرادی که از نظر عاطفی بالغ نیستند، زخم‌های عمیقی بر جسم و روان خود و دیگران وارد می‌کنند که مدت‌های جای آن‌ها باقی می‌ماند. در بسیاری از موارد، چنین افرادی با خطاهای عاطفی احساسات عزیزان خویش را جریحه دار می‌کنند و روابط و زندگی زناشویی خود را در پرتگاه نابودی قرار می‌دهند و خود نیز رنج زیادی متحمل می‌شوند که التیام آن، ماه‌ها و سال‌ها فرصت می‌طلبد. بنابراین یکی از مهارت‌هایی که باید یاد بگیریم، تحصیل بلوغ عاطفی و توانایی تنظیم، مدیریت، تعدیل و پاسخ‎دهی به هیجانات است.

بلوغ عاطفی چیست و چه نشانه‌هایی دارد؟ بلوغ عاطفی ابعاد متعددی دارد و یکی از نشانه‌های داشتن روابط متعهد و پایدار می‌باشد.  امروزه ما افراد زیادی را می‍بینیم که با چالش‌های جدی در روابط خود روبرور هستند و گاهی هر چه با عقل و منطق خود می‌خواهند از فراز و نشیب‌های زندگی عبور کنند به موانع برخورد کرده و ناکام می‌شوند. چرا که این افراد درک درستی از اینکه رابطه عاطفی چیست و چه ملزوماتی دارد، ندارند. براساس مشاوره روابط عاطفی یکی از مهم‌ترین مولفه‌های برقراری رابطه عاطفی سالم، پایدار و رضایت‌بخش، بلوغ عاطفی است که در ادامه علائم و نشانه‌های آن را شرح می‌دهیم.

مسئولیت‌پذیری

احتمالا شما هم افراد زیادی را دیده باشید که از زیر بار مسئولیت شانه خالی می‌کنند و علی رغم سن و سالشان، هنوز به دنبال این هستند که از خویش سلب مسئولیت نمایند. آن‌ها سهم خود را در روابط و مسائل زندگی نمی‌پذیرند. یکی از مهم‌ترین نشانه‌های افرادی که از نظر عاطفی بالغ هستند پذیرش مسئولیت می‌باشد. آن‌ها مسئولیت نقش‌ها، تصمیمات و اشتباهات خویش و همچنین سهم خود را در رابطه به طور کامل می‌پذیرند. آن‌ها دیگران را مقصر نمی‌دانند و سرزنش نمی‌کنند. در عوض، به دنبال فرصتی برای گفتگو ایجاد می‌نمایند.

ابراز همدلی

نشانه‌های بلوغ عاطفی چیست؟ افرادی که از لحاظ هیجانی بالغ هستند، می‌توانند خود را جای دیگران قرار دهند، با عینک آن‌ها به مسائل نگاه کنند و ضمن درک شرایط و موقعیت افراد، با آن‌ها همدلی نمایند. آن‌ها گوش شنوایی برای شنیدن هستند و از هرگونه قضاوت، سرزنش و مقایسه اجتناب می‌نمایند. در شرایط سخت و بحرانی زندگی از دوستان و عزیزان خود حمایت اجتماعی و عاطفی می‌کنند و پایگاه امنی برای ابراز احساسات و هیجانات شما می‌باشند. در رابطه عاطفی چیست؟ توضیح دادیم که باید با همدلی و حمایت همراه می‌باشد.

شناخت احساسات و هیجانات

همانگونه که در تعریف بلوغ عاطفی چیست؟ توضیح دادیم، یکی از مهم‌ترین نشانه‌های آن، آگاهی و شناخت احساسات و هیجانات می‌باشد. ایشان انواع هیجانات خویش مانند غم، شادی، ترس، خشم، انزجار، تعجب، نگرانی، سردرگمی و… را می‌شناسند و نامگذاری می‌کنند. علاوه براین، می‌توانند هیجانات و احساسات دیگران را نیز به درستی تشخیص دهند و پاسخ ‌دهند. به عنوان مثال فردی که بالغ است می‌داند شما الان می‌ترسید و با شما همدلی و همراهی کرده و در کاهش این ترس و اضطراب به شما کمک می‌کند. البته این به معنای ذهن‌خوانی و تعبیر و تفسیر نیست.

سبک مقابله‌ای سالم

افراد بالغ از نظر هیجانی، در برابر تنش‌ها و موقعیت‌های استرس‌آور زندگی، از هرگونه واکنش هیجانی ناسالم اجتناب کرده و سطح و نوع هیجانات آن‌ها از نظر کمیت و کیفیت با شرایط پیش آمده، تناسب دارد. افراد نابالغ در برابر اتفاقات ناگوار خیلی زود واکنش‌های هیجانی افراطی بروز می‌دهند و بیش از حد دچار پریشانی می‌شوند و ممکن است دچار مشکلات روان‌تنی شوند. در مشاوره قبل از ازدواج شیوه‌های مقابله سالم با تعارضات و چالش‌های زناشویی به زوجین آموزش داده می‌شود.

تنظیم و مدیریت هیجانات

از مهم‌ترین علائم بلوغ عاطفی چیست؟ تنظیم و مدیریت هیجانات از مهم‌ترین نشانه‌های آن می‌باشد. افرادی که بدون توجه به احساسات دیگران و پیامدهای احتمالی، هیجانات خود را ابراز می‌کنند و به روح و روان دیگران آسیب می‌زنند، هنوز بالغ نیستند. کسی که پیوسته پرخاشگری می‌کند و یا فرد وابسته‌ای که هنوز به تمایزیافتگی روانشناختی دست نیافته است، مثال‌های بارزی از عدم توانایی در تنظیم و مدیریت هیجانات می‌باشد. در این رابطه، مقاله چگونه احساسات خود را کنترل کنیم را در باتابان، بخوانید.

پذیرش اشتباهات و انتقادات

آن‌ها زمانی که مرتکب اشتباهی می‌شوند، از عذرخواهی و جبران خطاهای خود خجالت نمی‌کشند و به دنبال فرصتی برای بهبود و تقویت روابط خویش با دیگران هستند. انتقادپذیر هستند و نقاط ضعف و قوت خود را قبول دارند و اگر به آن‌ها پیشنهاداتی برای بهبود رفتارشان ارائه دهید، بدون سوگیری بررسی و ارزیابی می‌کنند؛ بنابراین افرادی که پیوسته به دنبال این هستند که دیگران را مقصر بدانند هنوز به بلوغ عاطفی نرسیده اند.

احساس رضایت از زندگی

بلوغ عاطفی یعنی چه؟ یکی از ابعاد بلوغ عاطفی پذیرش شرایط کنونی زندگی همانگونه که هست می‌باشد؛ بنابراین کسانی که مدام در حال غر زدن و گله و شکایت از زندگی هستند، زندگی خود را با دیگران مقایسه می‌کنند و حرف و دیدگاه دیگران را معیار و ملاک زندگی خود قرار می‌دهند، هنوز به این مرحله از رشد دست نیافته‌اند. یکی از مهارت هایی که باید یاد بگیریم، پذیرش و گشودگی برای رضایت از زندگی کنونی و تلاش معقولانه برای رسیدن به وضعیت مطلوب می‌باشد.

توانایی تحمل تنش و ابهام

زندگی روزمره با تنش‌ها و ابهامات متعددی همراه است. شما یک آزمایش پزشکی داده‌اید؛ اما هنوز نتیجه مشخیص نست، پاسخ کنکور سراسری چند ماه بعد مشخیص می‌شود، نمی‌دانید چگونه انتخاب رشته کنید، توی ترافیک گیر کرده و یک قرار مهم دارید و بسیاری دیگر از تنش‌ها و ابهاماتی که بخش جداناپذیر زندگی ما هستند. افرادی که بلوغ عاطفی دارند، می‌توانند با اتخاذ یک سبک مقابله‌ای سالم، با صبر و بردباری، از این موقعیت گذر نمایند و این جزو آنچه یک دختر باید قبل از ازدواج بداند، می‌باشد. زیرا زندگی متاهلی به ویژه در ابتدا ،با تعارضات و تنش‌هایی همراه است که نیازمند درک و همدلی زوجین می‌باشد.

پرهیز از قضاوت

در بلوغ عاطفی چیست؟ توضیح دادیم که افراد بالغ هیجانی، شرایط و موقعیت دیگران را درک کرده و سعی می‌کنند با ایشان همدلی نمایند. این افراد انسان‌ها با تفاوت‌هایی که دارند قبول می‌کنند و به جای قضاوت، به عقاید و نظرات دیگران احترام می‌گذارند. این مولفه یکی از ابعاد سواد رابطه عاطفی چیست؟ نیز می‌باشد. افراد باسواد عاطفی، از هرگونه قضاوت اجتناب می‌نمایند.

میانگین سن دستیابی به بلوغ عاطفی در مردان و زنان متفاوت می‌باشد. هر چند این مسئله از فردی به فردی دیگر متغیر است؛ براساس مطالعات برخی از مردان تا سن 43 سالگی هم هنوز به بلوغ عاطفی نرسیده‌اند در صورتی که این مرحله از رشد برای زنان، معمولا در سن 32 سالگی به اتمام می‌رسد. شاید یکی از دلایل این موضوع این باشد که برخلاف مردان، در زنان بعد احساسی قوی‌تر از بعد عقلانی می‌باشد؛ لذا ایشان در زندگی خود تجارب هیجانی و احساسی بیشتری دارند که در تحصیل آن به ایشان کمک می‌کند.

ممکن است این سوال نیز برای شما پیش آمده باشد که نشانه‌های بلوغ عاطفی در مردان چیست؟ برای اینکه بدانید یک مرد از نظر هیجانی و احساسی بالغ است یا نه! می‌توانید موارد زیر را در او بسنجید:

• آیا در تصمیم‌گیری قاطعیت دارد؟
• هدفمند و دارای آرمان و ارزش است؟
• تکلیفش با خودش و زندگی مشخص است؟
• تا چه میزان هیجانات خود را مدیریت می‌کند؟
• با شما همدلی و همراهی کرده و شرایط شما را درک می‌کند؟
• از گفتگو و صحبت فرار می‌کند یا فعالانه گوش می‌دهد؟
• شما را اولویت قرار می‌دهد و برای شما ارزش و احترام قائل است؟
• خود را موظف به توضیح و پاسخ دادن به خواسته‌ها و هیجانات شما می‌داند؟

بلوغ عاطفی چیست؟ به معنای تشخیص به‌هنگام احساسات و عواطف و تنظیم، مدیریت و ابراز آن‌ها می‌باشد که مولفه‌های متعددی را دربرمی‌گیرد و مراحل متعددی دارد و در بزرگسالی به کمال می‌رسد. مولفه‌های آن عبارتند از: صمیمیت، همدلی، ابراز وجود، ثبات روانی، استقلال، تعادل روانی و توانایی رعایت موارد عاطفی. این مرحله از رشد گامی اساسی و مهم در کسب سعادتمندی است و در بهبود روابط عاطفی کمک شایانی می‌کند. عوامل متعددی در رسیدن فرد به بلوغ عاطفی موثر می‌باشند و گاهی ممکن است فردی تا سن میانسالی هم به این مرحله از رشد نرسد. در هر صورت خوشبختانه در هر سنی می‌توانید این مهارت را در خود ایجاد نمایید. در مرکز مشاوره باتابان، روانشناسان و مشاوران مومن، متعهد و متخصص در کنار شما هستند. هر کجای ایران و خارج از ایران که هستید وقت رزرو نمایید و از خدمات حضوری و غیرحضوری مرکز بهره‌مند شوید.