روانشناسی عشق (انواع، نظریه ها و ویژگی ها از منظر مشاوران)

عشق یک احساس محبت، لطافت یا فداکاری قوی نسبت به یک موضوع یا شی است. وقتی شخصی را دوست دارید، احساسات لذت بخشی را در حضور او تجربه می‌کنید و نسبت به واکنش‌های او نسبت به خودتان حساس هستید. این احساس قدرتمند و پیچیده شامل تغییراتی در شیمی بدن شما از جمله انتقال دهنده‌های عصبی (مواد شیمیایی مغز) می‌شود. در نتیجه، می‌تواند به طریق مختلف بر روابط اجتماعی شما تأثیر بگذارد. بنابراین، حتماً مایلید در رابطه با انواع عشق، شاخصه‌های عشق رمانتیک، روانشناسی عشق و پلکان یک عشق بیشتر بدانید. در خدمت شما هستیم تا بیشتر در این باره گفت‌وگو کنیم.

در نظریات مختلف انواع عشق به شیوه متفاوتی تعریف شده است. با این حال، ما دیدگاه استبرنگ درباره انواع عشق را در روانشناسی عشق بیان می‌کنیم. بر این اساس هفت نوع عشق در نظریه استرنبرگ شامل انواع روابط زیر می‌شود:

• دوست داشتن: شما صمیمیت عاطفی مشترکی دارید، اما هیچ اشتیاق یا تعهد فیزیکی وجود ندارد. دوستی در این دسته قرار می‌گیرد.

• شیفتگی: اشتیاق بخش کلیدی شیفتگی است. اگر از نظر جسمی جذب شخص دیگری شده‌اید، اما صمیمیت عاطفی یا تعهدی ایجاد نکرده‌اید این شیفتگی است.

• خالی: چیزی که استرنبرگ آن را «عشق خالی» می‌نامد، یک رابطه متعهدانه است که فاقد شور یا صمیمیت است. به عنوان مثال می‌توان به یک ازدواج منظم یا یک رابطه عاطفی یا فیزیکی قبلی اشاره کرد که جرقه یا شور خود را از دست داده است.

• رمانتیک: زمانی که با شخص دیگری رابطه عاشقانه دارید، به نوعی اشتیاق فیزیکی یا صمیمیت عاطفی را تجربه می‌کنید، اما هیچ برنامه یا تعهد بلندمدتی ندارید.

• همراه: شما متعهد هستید و از نظر عاطفی در ارتباط هستید (مانند بهترین دوستان یا خانواده). اگر شور و شوق از بین رفته باشد، ازدواج ها می‌توانند از نوع عشق همراه باشند و شما همچنان در تعهد و پیوند عاطفی شریک هستید.

• مجنون: اگر شور و اشتیاق شما را به نامزدی یا ازدواج بدون صمیمیت عاطفی سوق داده است، در این نوع عشق قرار می‌گیرید.

مشاوره ازدواج، عشق را یک مقوله پیچیده می‌داند. بنابراین، اندیشمندان مختلف دهه‌ها آن را بررسی کرده و نظریات متفاوتی ارائه داده‌اند. چند مورد از مهمترین نظریات روانشناسی عشق عبارتند از:

نظریه دلبستگی

 این نظریه توسط جان بالبی توسعه یافت و بعداً توسط مری اینزورث گسترش یافت. بر این اساس، تجربیات اولیه دوران کودکی می‌تواند بر روابط عاشقانه بزرگسالی تأثیر بگذارد. این نشان می‌دهد که کیفیت دلبستگی‌های اولیه ما به مراقبان بر سبک‌های دلبستگی ما در روابط بزرگسالان تأثیر می‌گذارد. این سبک‌های دلبستگی، از جمله ایمن، مضطرب و اجتنابی، نقش مهمی در شکل دادن به نحوه برخورد افراد با صمیمیت و هدایت روابط عاشقانه ایفا می‌کنند.

نظریه مثلثی عشق

این نظریه توسط استرنبرگ معرفی شده است. همچنین، باور دارد یک رابطه عاشقانه از سه جزء  صمیمیت، اشتیاق و تعهد تشکیل می‌شود. در نتیجه، این نظریه ترکیبی از انواع مختلف عشق مانند عشق عاشقانه (صمیمیت + اشتیاق)، عشق همراه (صمیمیت + تعهد) و عشق کامل (صمیمیت + اشتیاق + تعهد) به وجود می‌آورد. با این نظریه می‌توان پیچیدگی انواع عشق را در روانشناسی عشق دختر به پسر درک کرد.

نظریه تبادل اجتماعی

در این نظریه، افراد مزایا و هزینه‌های یک رابطه را ارزیابی می‌کنند و بر اساس ارزش درک شده از رابطه تصمیم می‌گیرند.

زبان های عشق

گری چپمن مفهوم زبان‌های عشق را رواج داد. بر این اساس، افراد عشق را به روش‌های مختلفی از جمله کلمات تأیید کننده، اعمال خدمات، دریافت هدیه، گذراندن زمان با کیفیت و لمس فیزیکی  ابراز و تجربه می‌کنند. این زبان‌ها می‌تواند رضایت از رابطه را در افراد افزایش دهد. به طور کلی، نظریه‌های روانشناسی عشق در رابطه با پیچیدگی‌های روابط عاشقانه نگاه ارشمندی ارائه می‌دهند. در نتیجه، افراد می‌توانند درک عمیق‌تری از نیازها و رفتارهای خود در روابط به دست آورند و در نهایت ارتباطات سالم‌تر و رضایت‌بخش‌تری با شرکای خود ایجاد کنند.

حتماً مطالب زیادی در رابطه با عشق رمانتیک خوانده‌اید و ویژگی‌ها آن را در ذهن خود مرور کرده‌اید. اما، برخی مطالب از واقعیت تا حدی فاصله دارند. بر همین اساس، ما برای بررسی عناصر عشق رمانتیک از تحقیق چن و همکاران (2024) استفاده کرده‌ایم. آن‌ها معتقدند عشق رمانتیک در روانشناسی رابطه دارای 3 مؤلفه است:

1. پاسخگویی مثبت به نیازها

در یک رابطه عاشقانه افراد باید نسبت به نیازهای یکدیگر پاسخگویی مثبت داشته باشند که شامل نشان دادن محبت، ارائه حمایت و تقویت حس ارزشمندی است. نشان دادن محبت شامل اعمال فیزیکی مانند در آغوش گرفتن و نوازش، ابراز عشق کلامی، حرکات کوچک مانند ارسال هدیه و نشان دادن احترام مثبت است. حمایت با راهنمایی کردن، تشویق کردن و ارزشمندی با  تعریف مستقیم یا ابراز غرور در مقابل دیگران؛ برجسته کردن خاص بودن یا اهمیت کسی که دوستش دارید مشخص می‌شود.

2. ارتباط معتبر

در یک ارتباط معتبر افراد نسبت به یکدیگر وابستگی متقابل دارند. وابستگی متقابل در تمایل به با هم بودن به طرق مختلف، انجام کارها با هم، و اغلب از طریق ارتباط از جمله پیامک، تماس، داشتن مکالمات، صحبت در مورد آینده، و روش‌های مختلف دیگر برای به اشتراک گذاشتن تجربیات و ایده‌ها مشخص می‌شود.

3. احساس ثبات:

احساس ثبات به تداوم یک عشق رمانتیک در طول زمان با فراز و نشیب‌ها اشاره دارد. مؤلفه اساسی احساس ثبات، اعتماد است. افرادی که در یک رابطه قرار دارند باید بتوانند اعتماد یکدیگر را جلب کنند. در نتیجه، در مواقع ضروری حضور داشته باشند. اعتماد به نفس یکدیگر را تقویت کنند. همچنین، بدون داشتن توقع و توجه به عیوب فرد برای آرامش او تلاش کنند.

بسیاری از افراد مایلند بدانند پلکان یک عشق صحیح چگونه طی می‌شود و چه مراحلی دارد؟ روانشناسی ازدواج 3 مرحله زیر را اساس روانشناسی عشق معتبر می‌داند:

مرحله اول- شیفتگی

در این مرحله که اولین قدم است، بسیار خوشحال هستید. شور و شعف بی‌سابقه‌ای را تجربه می‌کنید. شما عاشق شباهت‌های خود و شریک زندگی‌تان می شوید. عاشق بخش‌هایی از خودتان می‌شوید که ممکن است فراموش کرده باشید و شریک زندگی‌تان با موفقیت به شما یادآوری می‌کند. با این حال، این مرحله با کاهش سطح اندورفین شما به پایان می‌رسد و شما با واقعیت‌های فرد مقابل مواجه می‌شوید.

مرحله دوم- انتقال

زمانی که با واقعیت‌ها مواجه شدید، سخت‌ترین راه انتقال است. در واقع، شما باید بتوانید چالش‌های خود را با یکدیگر مطرح کنید. از اختلاف نظرها به اهداف مشترک برسید. بسیاری از زوجین پس از مرحله شیفتگی رابطه‌شان پایان می‌یابد.

مرحله سوم- عشق واقعی

افرادی که به دنیال عشق حقیقی هستند از دو مرحله قبل عبور می‌کنند. اختلافاتشان را مدیریت کرده و یک عشق واقعی را تجربه می‌کنند. شما در کدام مرحله قرار دارید؟

متخصصان زوج درمانی هیجان مدار در بررسی‌های متعدد به این نتیجه رسیده‌اند افرادی که روابط عاشقانه موفقی دارند:

• نسبت به یکدیگر متعهد هستند.
• برای آرامش یدیگر بدون چشم داشت تلاش می‌کنند.
• می‌توانند اهداف خود را در یک راستا تعریف کنند.
• میل به پیشرفت یکدیگر دارند.
• خدا را در زندگی خود محور قرار می‌دهند.
• همچنین، از هنرمندی بالایی برای گفت‌وگو با یکدیگر برخوردارند.

یک رابطه عاشقانه حتماً با فراز و فرودهایی همراه است. اگر نسبت به آن آگاه نباشیم ممکن است شکست را تجربه کنیم. در روانشناسی عشق می‌توان هم مهارت‌های ارتباط با معشوق و هم راه مواجهه با چالش‌های تهدید کننده یک رابطه را فرا گرفت.

خواندن این مقاله به ما آموخت که در روابط عاشقانه با انواع متعددی از عشق مواجه هستیم. اما، ما باید به دنبال عشق با معیارهای صحیح آن باشیم. شیفتگی‌های اولیه را نمی‌توان عشق نام نهاد. بلکه، یک عشق حقیقی از سه مرحله عبور می‌کند. همچنین، افرادی که یک رابطه‌ی عاشقانه موفق را می‌گذرانند، در روابط خود از اصول و راهکارهای روانشناسی عشق استفاده می‌کنند. بنابراین، مهمترین قدم در هر رابطه عاشقانه دریافت مشاوره و صحبت با متخصصان حرفه‌ای در مسائل مرتبط با روابط عاطفی است. ما در باتابان این خدمات را به شما ارائه می‌دهیم.