وابستگی عاطفی (اختلال وابستگی چیست؟ + تست)

همه‌ انسان‌ها در ابتدای تولد و در تعامل با مراقبان خود به درکی از امنیت یا ناامنی می‌رسند. در واقع، چون تأمین نیازهای کودک وابسته به والدین یا همان مراقبان اولیه است، اگر آن‌ها در دسترس باشند، فرد نگاه امنی نسبت به دنیا به دست می‌آورد. در مقابل، اگر مراقبان نقش خودشان را به خوبی ایفا نکنند، فرد مستعد ابتلا به وابستگی عاطفی در بزرگسالی است. آیا می‌دانید وابستگی عاطفی چیست؟ چه نشانه‌هایی دارد؟ چگونه می‌توانیم بفهمیم وابستگی عاطفی داریم؟ همچنین، اگر مبتلا به اختلال وابستگی عاطفی هستیم برای رهایی از آن چه کارهایی باید انجام دهیم؟ در این مقاله متخصصان مشاوره روابط عاطفی به دغدغه‌های شما در این رابطه پاسخ می‌دهند.

وابستگی عاطفی احساس محبت و ارتباطی می‌باشد که ممکن است ما نسبت به افرادی که به آن‌ها نزدیک هستیم تجربه کنیم. در واقع، یک نیاز اساسی انسان است که از اولین لحظات تولد و در ارتباط با مراقبان شکل می‌گیرد. این حالت به ما کمک می‌کند زنده بمانیم. در واقع، نیازهای مختلف مانند پناه بردن به دیگران هنگام ترس و آسیب دیدن، نیاز به تغذیه و… توسط افرادی که با آن‌ها رابطه امن تشکیل داده‌ایم برطرف می‌شود.
این حالت صرفاً مختص کودکان نیست، بزرگسالان نیز هنگامی که رابطه امن برقرار می‌کنند، احساس امنیت را بیشتر تجربه می‌کنند. همچنین، این موضوع برای بزرگسالان پیچیده‌تر و در مقیاس وسیع‌تر است. البته، این دلبستگی فقط در تعامل با انسان‌ها نیست. بلکه، ما ممکن است نسبت به برخی اشیاء، مکان‌ها، عادات، باورها و حتی خاطرات دلبستگی داشته باشیم. با این حال، فرآیند دلبستگی سالم و تأمین نیازها در ارتباط با انسان‌های دیگر محقق می‌شود.

در فرآیند شکل گیری وابستگی از زمان تولد و دوران کودکی، افراد ممکن است یکی از سبک‌های دلبستگی زیر را تجربه کنند:

دلبستگی ایمن

در این سبک دلبستگی، مراقبان اولیه کودک معمولاً در دسترس بوده‌اند و نیازهای او را تأمین کرده‌اند. در نتیجه، این افراد در بزرگسالی نیز می‌توانند با دیگران ارتباط مناسب برقرار کنند و با ایجاد وابستگی عاطفی سالم نیازهای خود را برطرف نمایند. در این روابط، ترس و دلهره معنای ندارد.

دلبستگی اضطرابی

والدینی که نتوانند پاسخگویی مطلوب به نیازهای کودک خود داشته باشند، این سبک دلبستگی را پرورش می‌دهند. بنابراین، این افراد دائماً نگرانند که توسط شریک زندگی خود طرد شوند. در نتیجه، زمینه برای ایجاد اختلال وابستگی عاطفی و وابستگی نسبت به شریک عاطفی مهیا می‌شود.

دلبستگی اجتنابی

از جمله نتایج دلبستگی ناایمن در کودکی، ایجاد دلبستگی اجتنابی در بزرگسالی است. در این حالت، شما نمی‌خواهید یا نمی‌توانید به دیگران نزدیک شوید. از نظر عاطفی یا فیزیکی از شریک زندگی خود فاصله می‌گیرید. در نتیجه، احساس تنهایی را تجربه می‌کنید.

دلبستگی آشفته یا نامنظم

در این سبک دلبستگی، فرد نمی‌تواند رابطه مطلوبی با دیگران برقرار کند. در نتیجه، ترکیبی از حالت‌های اضطرابی و اجتنابی را نسبت به دیگران دارد. این می‌تواند منجر به احساس سردرگمی، ترس و اضطراب در روابط شود.

بررسی سبک‌های دلبستگی نشان می‌دهد، مرز باریکی بین دلبستگی عاطفی سالم و دلبستگی عاطفی ناسالم وجود دارد. همه ما نیاز به ارتباط عاطفی و پیوند با دیگران داریم. با این حال، زمانی است که این نیازها ما را به کنار گذاشتن ارزش خود، آرامش و آزادی انتخاب هدایت می‌کنند، این ارتباط می‌تواند ناسالم شود. در نتیجه، برخی سبک‌های دلبستگی می‌توانند منجر به ایجاد اختلال وابستگی عاطفی شوند. زمانی که ما از اختلال صحبت می‌کنیم، منظور نشانه‌هایی است که در عملکرد روزانه فرد مشکل ایجاد می‌کنند. بنابراین، برخی افراد با مشکلات دلبستگی یا وابستگی مواجه اند. اما، برخی دیگر آن را به صورت اختلال تجربه می‌کنند. این افراد،

• نمی‌خواهند توسط دیگران طرد شوند و دائماً از این بابت نگرانند. بنابراین، زمانی که نظر مخالفی هم داشته باشند آن را ابراز نمی‌کنند.
• خصوصیاتی مانند کمرویی، انفعال و اطاعت در آن‌ها بارزتر است.
• احساس بی‌کفایتی، حساسیت به سرزنش و نیاز به تأیید دیگران دارند.
• همچنین، بیش از حد به دیگران اتکا می‌کنند.

روانشناسی عشق بر این باور است که مردان و زنان ممکن است به شیوه‌های مختلفی نشانه‌های وابستگی را بروز دهند.

علائم در مردان

مردانی که وابستگی عاطفی دارند،

• نسبت به هر انتقادی به شدت حساس هستند.
• برای تأمین نیاز وابستگی خود غالباً درخواست رابطه جنسی دارند.
• احساس امنیت آن‌ها صرفاً در کنار شریک عاطفی‌شان است. در واقع، به حمایت و پشتیبانی زیادی نیاز دارند.
• در روابط عاطفی توجه این مردان به همسران خود به میزان زیاد بارز است.
• تمایل دارند بیشتر زمان خود را با شریک عاطفی یا پایگاه امن خود بگذرانند.
• برای جلب رضایت شریک عاطفی خود تلاش می‌کنند.
• در تصمیم گیری‌های خود وابسته به شریک عاطفی است.
• ممکن است نسبت به تعاملات همسر خود با دیگران واکنش نشان دهد که بیان کننده حسادت است.

علائم در زنان

زنانی که وابستگی عاطفی دارند و یا اختلال وابستگی عاطفی را تجربه می‌کنند، تقریباً نشانه‌های مشابه مردان را دارند. با این تفاوت که زنان بیشتر با ابراز نیاز و کنترل‌گری وابستگی خود را نسبت به مردان ابراز می‌کنند که این حالت برای مردان خوشایند نیست. زیرا، نشان دهنده عزت نفس به میزان پایین در زنان است  و باعث کلافگی و پرخاشگری مردان می‌شود.

اکنون می‌دانیم وابستگی در رابطه عاطفی چیست، اما هیچ دلیل مشخصی برای آن وجود ندارد. این اختلال می‌تواند علت‌های مختلفی داشته باشد. مانند،

• ژنتیک
• ویژگی‌های شخصیتی
• مرگ زودهنگام والدین
• سپرده شدن به مراقبان متعدد در کودکی

به طور کلی، افراد بیش از حد حساس، خجالتی و درونگرا، اغلب مستعد ابتلا به این اختلال هستند. افراد مبتلا به وابستگی عاطفی عمدتاً به این دلیل تحت تأثیر قرار می‌گیرند که یک دلبستگی آسیب پذیر داشتند. در واقع، زمانی که شما کودک بودید، ممکن است کمبود محبت و عشق داشته باشید، ممکن است نیازهای عاطفی شما برآورده نشده باشد و محبتی که از طرف والدین خود دریافت کرده‌اید مشروط بوده است.
در حدود 1 سالگی، بسیاری از نیازهای عاطفی باید ریشه دوانند. این نیازها ممکن است قدردانی، پذیرش، گوش دادن، فرصت ابراز وجود و… باشد. در این سن، کودک باید ببیند که شخصیت مادرش به او نزدیک است. اگر کودک پاسخی به این امر نبیند، احساس می‌کند در یک محیط ناامن حضور دارد. در بزرگسالی، این رفتارها تثبیت می‌شود و این احساسات تجربه شده در دوران کودکی دوباره ظاهر می‌شود.

با مطالعه‌ی مطالب فوق حتماً این سؤال برای شما ایجاد شده که سبک دلبستگی شما سالم است یا ناسالم؟ آیا اختلال وابستگی عاطفی را تجربه می‌کنید؟ شاید همین سؤال در رابطه با شریک عاطفی و حالات او نسبت به شما نیز ایجاد شده باشد. برای سنجش دقیق‌تر و رسیدن به پاسخ صحیح، می‌توانید از تست وابستگی هرشفیلد و همکاران کمک بگیرید. اگر نمره‌ی بالایی در این تست دریافت کردید، حتماً با مشاوران ما در تماس باشید تا با راهکارهای رهایی از وابستگی متناسب با ویژگی‌ها و شرایط خودتان آشنا شوید.

شاید فکر کردن به رهایی از وابستگی عاطفی برای شما دشوار باشد. ممکن است توانایی خود را برای این اقدامات کمتر از حد مطلوب برآورد کنید. اما، اینطور نیست. در قدم اول، شما هستید که می‌توانید به خودتان کمک کنید تا از چرخه‌ی وابستگی عاطفی خارج شوید. بنابراین سعی کنید،

• افکار خود را به چالش بکشید. اگر احساس می‌کنید در دام وسواس فکری گرفتار می‌شوید، حتماً این دغدغه خود را با مشاور در میان بگذارید.
• نقاط قوت را به خودتان یادآوری و آن‌ها را یادداشت کنید.
• برای خودتان فعالیت‌های جدید تعریف کنید. ترجیحاً با الزام بیرونی باشد.
• دلایلی که شما را به سمت وابستگی سوق می‌دهد را شناسایی کنید.

رهایی از وابستگی عاطفی به دوست

وابستگی عاطفی می‌تواند در رابطه با افراد و موضوعات مختلف باشد. برای رهایی از وابستگی عاطفی به دوست حتماً از راهکارهای گفته شده کمک بگیرید. اگر احساس می‌کنید نتایج مورد انتظار شما دیده نمی‌شود، حتماً از مشاور روابط عاطفی کمک بگیرید. مشاور به شما کمک می‌کند تا بدانید انواع روابط مانند رابطه تاکسیک چیست و راه رهایی از آن را یاد بگیرید.

مشاور روابط عاطفی به شما کمک می‌کند، تجربیات دوران کودکی خود را بررسی کنید. الگوهایی را که در روابط شما ظاهر می شود شناسایی کنید. همچنین، راه‌های جدیدی برای ارتباط با دیگران و ایجاد روابط صمیمی به کار ببرید. اگر مایل به دریافت مشاوره هستید می‌توانید از سایت یا تماس با مرکز مشاوره باتابان با مشاوران روابط عاطفی در ارتباط باشید.

وابستگی عاطفی ریشه در دوران کودکی و تجربیات افراد دارد. در نتیجه، در بزرگسالی به اشکال مختلف در روابط عاطفی ظاهر می‌شود. در مواردی که این وابستگی به کارکردهای شما آسیب بزند، به عنوان اختلال وابستگی عاطفی در نظر گرفته می‌شود. در نظر داشته باشید، در روند ترک وابستگی عاطفی اگر کنترل بیرونی وجود نداشته باشد، ممکن است شکست بخورید. بنابراین، بهترین اقدام کمک گرفتن از مشاوران حرفه‌ای باتابان است. همراه شما هستیم.