اختلاف سنی در ازدواج (بهترین تفاوت سنی از نظر روانشناسان)

میزان اختلاف سنی در ازدواج یکی از مهم‌­ترین عوامل موثر بر کیفیت روابط زناشویی می­‌باشد که از جنبه‌های فیزیولوژیکی و روان­شناختی ازدواج را تحت تاثیر قرار می‌­دهد. با این وجود، پژوهشگران در مطالعات خود نشان داده‌­اند که اختلاف سنی در ازدواج به تنهایی عامل ناسازگاری زوجین در ازدواج نیست، بلکه در کنار عوامل دیگر معنا می­‌یابد. اما اختلاف سنی زیاد و نامعقول می­تواند عامل واسطه و میانجی‌‌ در بسیاری از مسائل و مشکلات زوجین باشد و با رضایت ­زناشویی زوجین ارتباط مستقیمی دارد. سوالاتی که بسیاری از افراد در این باره مطرح می­‌کنند این است که، بهترین اختلاف سنی برای ازدواج چه میزان باید باشد؟ آیا می‌­توانیم با فردی که با ما اختلاف سنی زیادی دارد ازدواج کنیم؟ در این صورت با چه چالش­‌ها و مسائلی مواجهه خواهیم شد؟ آیا با عشق و علاقه می­توان این چالش‌ها را پشت سر گذاشت؟

میزان اهمیت اختلاف سنی در ازدواج چه قدر است؟ آیا آنقدر اهمیت دارد که تنها به دلیل اختلاف سنی یک مورد ازدواج با شرایط خوب را رد کنیم؟ یک حرف عامیانه‌ای وجود دارد: “سن فقط یک عدد است” در صورتی که افراد در سنین و دوره­‌های مختلف دارای باورها، انتظارات، جهان‌­بینی، علایق، تمایلات جنسی و سرگرمی‌­های متفاوتی هستند. لذا دختر و پسری که در دوره‌­های متفاوت از زندگی خود می­‌باشند، تفاوت زیادی در نیازها، علایق، انتظارات و حتی باورهای خود دارند که می‌­تواند منجر به عدم تفاهم و ناسازگاری شود.

اختلاف سنی زیاد در ازدواج می­‌تواند عامل بالقوه ای برای ایجاد اختلال در عملکرد خانواده گردد و حتی در تربیت فرزندان نیز اثرات منفی بر جای بگذارد؛ زیرا اگر بین زوجین تفاهم و اشتراک وجود نداشته باشد نمی­‌توانند در تربیت فرزند خود به توافق برسند. البته ناگفته نماند که اختلاف سنی در ازدواج همراه با عوامل موثر دیگر باید در نظر گرفته شود که عبارتند از:

• ویژگی‌­های شخصیتی دختر و پسر
• کفویت در اعتقادات و باورها
• فرهنگ و آداب و رسوم
• شرایط و ویژگی­‌های خانوادگی
• میزان تحصیلات
• میزان وابستگی و تمایزیافتگی
• انعطاف­‌پذیری روان­شناختی
• میزان مهارت­‌های زناشویی
• و …

سوالی که بسیاری از دختر و پسرها و والدین مطرح می­‌کنند این است که بهترین اختلاف سنی در ازدواج چه قدر است؟ پاسخ به این سوال کار چندان راحتی نیست؛ زیرا عوامل مختلف فردی، خانوادگی، فرهنگی و اجتماعی وجود دارد که باید مورد توجه قرار بگیرند. در واقع در جلسات مشاوره پیش از ازدواج متخصصین با انجام مصاحبه‌­های فردی و مشترک و انجام تست‌های روان­شناختی در این باره اظهار نظر می‌کنند. در مورد میزان اختلاف سنی در ازدواج دیدگاه­‌های متعددی وجود دارد، به طور کلی بسیاری از متخصصان و صاحب­‌نظران بر این باور هستند که بهترین اختلاف سنی در ازدواج بین 2 تا 7 سال است یعنی آقا پسر باید بین 2 تا 7سال از دختر خانم بزرگتر باشد.

ممکن است شما بگویید ما زوج­‌های زیادی را می­‌شناسیم که با یکدیگر ازدواج کرده‌­اند و میزان اختلاف سنی آن­ها خارج از این بازه بوده است و در حال حاضر هم واقعا زندگی موفقی دارند. بله حرف شما صحیح می­‌باشد، قطعا استثنائاتی در این زمینه وجود دارد و عوامل مختلفی دخیل می­‌باشد؛ لذا نمی­توان یک فرمول کلی برای همه  تجویز کرد. اما مطالعات و تجربه­ زیسته زوجین از اختلاف سنی در ازدواج نشان می‌دهد که 2 تا 7 سال بهترین اختلاف سنی در ازدواج است.

میزان اختلاف سنی زیاد در ازدواج می­‌تواند میزان رضایت ­زناشویی را کاهش دهد و عملکرد خانواده را مختل نماید. مشکلاتی که در ازدواج با اختلاف سنی زیاد ممکن است زندگی مشترک زوجین و حتی خانواده اصلی را تحت تاثیر قرار دهد عبارتند از:

• نارضایتی ­زناشویی

ازدواج، قراردادی است که زوجین با تشکیل یک واحد منسجم در قالب خانواده به نیازهای یکدیگر پاسخ می‌­دهند. با جود اینکه نیازهای اساسی در همه افراد یکسان است، افراد در مراحل مختلف چرخه زندگی، نیازهای متفاوتی دارند و دنیا را به گونه متفاوتی درک می­‌کنند؛ احتمالا شما هم جملاتی از این قبیل را شنیده باشید که مرا درک نمی­‌کند، نمی‌­تواند با من همدلی کند، نیازها و انتظارات مرا نادیده می­‌گیرد. اگر اختلاف سنی زوجین زیاد باشد توانایی درک نیازها و دنیای درونی یکدیگر را ندارند لذا نمی­‌توانند به نیازهای یکدیگر پاسخ بدهند و رضایت­ زناشویی آن­ها کاهش می­یابد.

• ناسازگاری

سازگاری، محصول توافق است و توافق زمانی است که زمینه­‌های مشترکی بین دختر و پسر وجود داشته باشد. گاهی میزان اختلاف سنی در ازدواج و تفاوت‌های شخصیتی بین زوجین آنقدر زیاد است که در کوچک­ترین مسائل هم نمی­‌توانند به توافق برسند و حتی در دوران نامزدی و عقد دعواهای جدی با یکدیگر دارند. زوجین ناسازگار، مدام با یکدیگر جر و بحث دارند و در نهایت از رابطه خود خسته و ناامید می­‌شوند و ممکن است به سمت جدایی سوق پیدا کنند.

• عدم توافق در تربیت فرزند

افرادی که از دو نسل متفاوت هستند در انتظارات، شیوه نگرش و سبک زندگی متفاوت می‌­باشند که بر سبک­‌های تربیتی آن ها اثر گذار می‌­باشد. سبک‌­های متفاوت فرزند پروری والدین می­تواند چالش­‌های زیادی را در تربیت فرزندان ایجاد نماید.

• کاهش رضایت ­جنسی

میزان میل جنسی در دختران و پسران متفاوت است و با افزایش سن تغییر می­‌کند، لذا در زوجینی که اختلاف سنی زیادی دارند عدم توافق در فعالیت­‌های جنسی، میزان خوشنودی زوجین از رابطه جنسی خود را که در کنار عشق و تعهد یکی از مهم­ترین پایه‌­های دوام زندگی­ زناشویی است کاهش می‌­دهد.

• مشکلات روان­شناختی و روان­تنی

اختلاف سنی زیاد در ازدواج با عدم ارضای نیازها و انتظارت در رابطه همراه است که می­تواند منجر به انواع مشکلات روان­شناختی و روانتنی در بین زوجین گردد و با اختلالاتی همچون افسردگی و اضطراب همراه شود.

نکته مهمی که باید مورد توجه قرار بگیرد این است که عامل سن به تنهایی تبیین کننده این مسائل و مشکلات نیست، در کنار سایر عوامل باید مورد توجه قرار بگیرد.

دختر و پسری که 20 سال یا یکدیگر اختلاف سنی دارند هر کدام در دنیای متفاوتی زندگی می­‌کنند که ممکن است برای دیگری قابل درک نباشد. تصور کنید یک دختر 20 ساله با مردی ازدواج کند که 40 سال دارد، به نظر شما تا چه میزان می­توانند به نیازهای یکدیگر پاسخ بدهند؟ آیا انتظارات فردی که در دهه دوم زندگی خود می­‌باشد با فردی که چهار دهه را پشت سر گذاشته است یکسان است؟ بنابر دیدگاه اریکسون در هر یک از این دوره­‌ها افراد با بحران­‌های متفاوتی دست و پنجه نرم می‌­کنند و نیازهای متفاوتی دارند. البته در افرادی که بالای 50 سال سن دارند، به دلیل اینکه به یک ثبات در شخصیت و رفتار رسیده‌­اند شاید این میزان فاصله سنی با چالش‌­های کم­تری همراه باشد.

تصور اشتباهی بین عموم مردم به ویژه قشر جوان‌­تر وجود دارد که برای ازدواج فقط عشق و علاقه اهمیت دارد و اگر عاشق باشیم می­‌توانیم همه مشکلات را حل کنیم و اختلاف سنی در ازدواج چندان اهمیت ندارد. خوب است از این عزیزان بپرسیم که عشق چیست و چگونه به جود می‌­آید؟ آیا عشق محصول رابطه است یا رابطه محصول عشق؟ آیا تضادها عشق را به وجود می‌آورند یا شباهت‌ها؟ بدون تردید عشق و علاقه رکن اصلی یک رابطه و ازدواج موفق و با­کیفیت می­‌باشد، اما عشق واقعی محصول یک انتخاب عاقلانه است.

دختر و پسر هنگام ملاقات و با توجه به شباهت­‌هایی که با هم دارند، تمایل پیدا می­‌کنند که با یکدیگر بیشتر آشنا شوند، زمانی که شباهت‌­های طرفین به یکدیگر بیشتر نمایان می‌­شود نوعی علاقه شکل می‌گیرد که در نهایت به حب و دوست داشتن تبدیل می‌­شود. این دوست داشتن با احترام متقابل، از خود گذشتگی، تلاش برای ارضای نیازها و رشد دیگری همراه است. این محبت و عشق با شیفتگی تملک جویانه و سلطه­‌گر که بر اساس شباهت پنداشته شده و نادیده گرفتن تفاوت­‌ها شکل می­گیرد متفاوت است. لذا دختر و پسری که دارای اختلاف سنی زیاد در ازدواج خود، همراه با تفاوت فاحش در اعتقادات، جهان­بینی، باورها، نیازها، گرایش‌­ها و انتظارات هستند چه طور می­‌توانند از عشق و علاقه برای حل مشکلات خود استفاده کنند؟

در اختلاف سنی در ازدواج با مرد کوچک­‌تر نمی‌­توان یک نسخه عمومی تجویز کرد زیرا به مواردی همچون سن دختر و پسر، میزان اختلاف سنی، ویژگی‌­های شخصیتی و عوامل دیگر وابسته است. به طور کلی ازدواج با مرد کوچک­‌تر با مزایا و معایبی همراه است و دختر و پسر حتما قبل از تصمیم‌­گیری نهایی، باید مشاوره تخصصی دریافت نمایند تا با چالش­‌هایی که ممکن است در ازدواج خود با آن مواجه شوند آشنا گردند و مهارت­‌های لازم برای پیشگیری و حل آن­ها را فرا ­بگیرند. درمورد مزایا و معایت ازدواج با مرد کوچک­‌تر می­‌توانیم بگوییم در چنین ازدواجی ممکن است نقش­‌ها جابه­ جا شوند.

از معایب ازدواج با مرد کوچک تر این است که زن دوست دارد همسرش تکیه گاه او باشد به گونه‌ای که در سختی‌ها و چالش‌های زندگی به تلاش و درایت و مدیریت او اعتماد داشته باشد اما در ازدواج با مرد کوچک­تر به ویژه اگر مرد رشد نایافته باشد ممکن است زن احساس سرخوردگی و بی­ توجهی کند. علاوه بر این در ازدواج‌های با مرد کوچک‌تر معمولا زن­‌ها زودتر طراوت و شادابی خود را از دست می‌­دهند و این نگرانی را دارند که آیا با وجود بالا رفتن سن و گذر از جوانی هنوز هم مورد توجه همسر خویش هستند یا نه! مرد کوچک­تر از شما احتمالا تجربه و  فهم محدودتر از زندگی و مسائل زناشویی دارد و شما ممکن است احساس کنید که همسر شما شرایط شما را درک نمی‌کند. از مزیت­‌های ازدواج با مرد کوچک‌­تر این است که ممکن است زندگی شما هیجان و طراوات بیشتری داشته باشد و همسر شما انتظارات کم­تری در زندگی زناشویی داشته باشد.

از نظر روان­شناسی ازدواج با دختر بزرگ­‌تر منعی ندارد اما از ازدواج‌های پر ریسک محسوب می‌شود و نمی‌توان بدون در نظر گرفتن ویژگی‌های شخصیتی، بلوغ و رشد یافتگی، فرهنگ، جامعه و… یک فرمول برای همه ارائه داد. معمولا مردها دوست دارند همسرشان به آن‌­ها تکیه کند در ازدواج با دختر بزرگ­تر ممکن است این امر محقق نشود و زن اقدام به کنترل­گری نماید. در  چنین خانواده‌ای ممکن است نقش‌­ها جابه­‌جا شود و سلسله مراتب قدرت متزلزل گردد. این امر می‌تواند قدرت و اقتدار مرد را زیر سوال ببرد و زمینه ایجاد مشکل و تعارض گردد.

بنابراین ازدواج با دختر بزرگ­تر با چالش‌­های مختلفی همراه است و شما باید وقت زیادی را صرف شناخت یکدیگر نمایید و حتما از مشاورین و تخصصین حوزه خانواده و ازدواج مشورت بگیرید. اما به طور کلی میزان موفقیت این نوع ازدواج به عوامل متعدد دیگری همچون ویژگی‌های شخصیتی، سن، فرهنگ و.. وابسته است.

برای اختلاف سنی در ازدواج نمی­‌توان یک فرمول معرفی کرد زیرا عوامل متعددی در این بین وجود دارند که می‌­توانند تاثیرات اختلاف سنی در ازدواج را تعدیل نمایند. به طور کلی بهترین اختلاف سنی در ازدواج بین 2 تا 7 سال است. اگر میزان اختلاف سنی شما در ازدواج خارج از بازه 2 تا 7 سال است حتما دقت بیشتری برای ارزیابی عوامل دیگر به کار ببندید و از مشاور متخصص کمک بگیرید.

ممکن است افرادی این سوال را مطرح نمایند که به هر دلیلی ما با اختلاف سنی زیاد ازدواج کرده­‌ایم و یا قصد ازدواج با فردی داریم که با ما فاصله سنی زیادی دارد، چه طور می‌­توانیم مشکلات خود را با کم­ترین آسیب به رابطه حل کنیم؟ از جمله مهارت‌هایی که برای پیشگیری از مشکلات و حل مسائل در ازدواج‌­های با اختلاف سنی بالا لازم است عبارتند از:

• خودشناسی و دگرشناسی: اگر دختر و پسر شناخت نسبتا خوبی از ویژگی‌­ها، انتظارات و نیازهای خود و همسرشان داشته باشند راحت­تر می­‌توانند یکدیگر را درک کنند و به نیازها و انتظارات یکدیگر پاسخ دهند.
• بیان شفاف خواسته­‌ها: زوجین باید خواسته‌ها، انتظارات و نیازهای خود را به صورت شفاف بیان کنند. متاسفانه به ویژه خانم­‌ها با این باور هستند که همسرشان با نشانه­‌های غیرکلامی و اشاره‌­های غیرمستقیم خواسته‌­های آن­ها را می­فهمند، درصورتی که ساختار مغز مردها به گونه ای است که باید خواسته‌ها و انتظارات خود را مستقیم و شفاف با آن ها مطرح نمایید؛ درواقع ارتباط مستقیم و شفاف یکی از مهم­ترین ارکان یک رابطه با کیفیت است. در ازدواج‌­های با اختلاف سنی زیاد که تفاوت­‌ها بیشتر نمایان می­شود بیان شفاف خواسته‌ها، انتظارت و نیازها از ایجاد بسیاری از مشکلات بعدی جلوگیری می­کند.
• اجتناب از جابه­‌جایی نقش‌­ها: مرد و زن نقش‌­های متفاوت و مکملی در خانواده دارند؛ در ازدواج­‌های با اختلاف سنی زیاد مرد باید بفهمد که زن هر چه قدر که با او اختلاف سنی داشته باشد همسر او است و زن هم باید این موضوع را به یاد داشته باشد که مرد همسر او هست و نمی­‌تواند و نباید نقش پدر و برادر او را ایفا نماید. نقش­‌های زن و مرد در منظومه همسری و در منظومه والدینی باید حفظ شود.
• مهارت‌های گفت‌­و­گو: یک ازدواج هر چه قدر که عاقلانه و خوب باشد باز هم زوجین در دوره‌های ­مختلف با چالش‌­ها و مسائلی مواجهه می شوند که نیازمند گفت­وگو و توافق می باشد. گفت­وگویی که زوجین به درستی به صحبت­‌های یکدیگر گوش دهند و همدلی نمایند می‌­تواند بسیاری از سوءبرداشت­‌ها و اختلاف ­نظرها را برطرف نماید. لذا توصیه می­‌شود به ویژه در ازدواج با اختلاف سنی زیاد زوجین مهارت­‌های گفت­وگو را فرا بگیرند و ضمن گفت­وگو با یکدیگر برای حل مشکلات خود از مشاور و زوج درمانی نیز کمک بگیرند.

مرکز مشاوره باتابان، مکانی است برای افرادی که به دنبال دریافت کمک های حرفه‌ای و تخصصی از مشاوران و روان­شناسان متخصص، متدین، متعهد، دلسوز و حرفه‌ای هستند. در این مرکز شما می­‌توانید بدون مراجعه حضوری، رزومه و فیلدکاری متخصصین را مطالعه نمایید و متناسب با مسئله خود از مشاوران و روان­شناسان مرکز باتابان وقت رزرو نمایید. علاوه­ براین ما امکاناتی را فراهم کرده‌­ایم که شما بتوانید از تجربیات مراجعین قبلی مرکز استفاده کنید. چنانچه شما هنوز نمی‌­دانید باید از کدام مشاور و روان­شناس وقت بگیرید می­‌توانید با پشتیبان­‌ها و ارزیاب‌­های متخصص مرکز مشاوره باتابان، تماس حاصل نمایید و ضمن طرح کلی مسئله و مشکل خود، از راهنمایی­‌های حرفه­‌ای آن­ها بهره‌­مند شوید.

میزان اختلاف سنی در ازدواج یکی از مهم‌­ترین معیارهای یک رابطه باکیفیت است که با رضایت­ زناشویی همبستگی قوی دارد. اما اختلاف سنی در ازدواج به تنهایی ملاک مناسبی برای تعیین کیفیت یک رابطه نیست بلکه در کنار سایر معیارها معنا می‌­یابد. در مورد بهترین اختلاف سنی در ازدواج نمی‌­توان یک فرمول کلی ارائه کرد زیرا عوامل مختلفی باید مورد توجه قرار بگیرد. اما به طور کلی متخصصان مشاوره زندگی بر این باور هستند که بهترین اختلاف سنی در ازدواج بین 2 تا 7 سال است که دختر باید از پسر کوچک­تر باشد. ازدواج‌­های با اختلاف سنی کم­تر از دو سال و بیشتر از 7 سال با چالش­‌ها و مسائل متعددی همراه می­‌باشند که عملکرد خانواده را تحت تاثیر قرار می‌­دهد. زوجینی که با اختلاف سنی زیاد ازدواج کرده‌­اند باید مشاوره تخصصی دریافت نمایند و با آگاهی از چالش­‌هایی که ممکن است رابطه زناشویی و زندگی مشترک آن­ها را تحت الشعاع قرار دهد، برای پیشگیری و حل مشکلات پیش رو  مهارت­‌های لازم را فرا بگیرند.