چگونه احساسات خود را کنترل کنیم؟ (کنترل احساس عشقی و عاطفی)

افرادی که با تجارب پر استرس مقابله می‌کنند افزایش شدت هیجان را تجربه خواهند کرد که خود می‌تواند علت دیگری برای ایجاد استرس باشد و میزان هیجان را بیش از پیش افزایش دهد. برای مثال مردی که قطع یک رابطه صمیمانه را تجربه می‌کند احساساتی همچون غم، خشم، اضطراب، ناامیدی و… را تجربه خواهد نمود. با افزایش شدت این احساسات، او ممکن است به رفتارهای پرخطر روی بیاورد. برای اینکه بدانیم چگونه احساسات خود را کنترل کنیم، باید منشا احساسات و نحوه عملرد آن‌ها را بدانیم.
احساسات به خودی خود بد نیستند و برای زندگی ما لازم و ضروری می‌باشند؛ داشتن یک زندگی لذت بخش بدون احساس شادی، عشق، غم و.. امکان پذیر نیست. برخی از احساسات ناخوشایند هستند؛ اما درک همین احساسات ناخوشایند، تجربه احساسات خوشایند را برای ما شیرین و جذاب می‌نماید. از سوی دیگر، غرق شدن در احساسات ناخوشایند جسم و روان فرد را دچار اختلال می‌کند. مشاوره فردی در شناخت و تجربه احساسات و مدیریت آن‌ها ضروری می‌باشد.

در متون تخصصی و غیرتخصصی گاهی احساسات و هیجانات به جای یکدیگر استفاده می‌شوند، این موضوع شاید به این دلیل باشد که بسیاری از افراد برای توصیف هیجانات خود از واژه “احساس می‌کنم” استفاده می‌کنند. در واقع احساس، درک رویدادها با استفاده از حواس پنجگانه است مثلا وقتی دستتان را روی جسم داغی می‌گیرید، گرما را احساس می‌کنید. چگونه احساسات خود را کنترل کنیم؟ آیا امکان کنترل این حس وجود دارد؟ مانند این است که بروید داخل آب و توقع داشته باشید، خیس نشوید؛ لذا منظور از کنترل احساسات، کنترل حواس نیست!
اینکه بیاموزیم چگونه احساساتی نباشیم، شاید درواقع همان کنترل هیجانات باشد؛ بدین معنا است که انواع احساسات و هیجانات خود را بشناسیم، آن‌ها تجربه نماییم و تاثیر آن‌ها را در عملکرد و تصمیم‌گیری‌های منطقی مدیریت کنیم. به عنوان مثال کنترل خشم، به عنوان یک هیجان برای سلامت روان و بهبود روابط میان فردی حائز اهمیت است.

انواع احساسات به ما کمک می‌کنند تا گزینه‌های مختلف را ارزشیابی نماییم و انگیزه لازم برای ایجاد تغییر یا انجام هر کاری را فراهم می‌آورند و از همه مهم‌تر اطلاعاتی درباره نیازهای‌مان را در اختیار ما قرار می‌دهند. اینکه فردی هیچ چیزی را احساس نکند، می‌تواند وحشتناک باشد، شاید چیزی شبیه یک مرده متحرک! مهم‌ترین معیار برای سنجش احساسات، تناسب آن‌ها با موقعیت است زمانی که شدت، نوع و مدت زمان تجربه احساسات با موقعیت هماهنگ نباشد، با چالش‌های زیادی همراه است. روش‌های زیر در مدیریت احساسات به شما کمک می‌کند:

پذیرش و خواست

تلاش برای اجتناب از احساسات گاهی سبب می‌شود که ما آن‌ها را به دفعات و شدت بیشتر تجربه نماییم. پذیرش احساسات تحت عنوان “خواست” توصیف می‌شود. فرآیندهای مبتنی بر پذیرش شامل اتخاذ موضعی به دور از قضاوت، پذیرا و عمدا باز نسبت به جنبه‌های مختلف تجربه است؛ بنابراین اگر می‌خواهید بدانید چگونه احساسات خود را کنترل کنیم؟ قدم اول پذیرش و تجربه احساسات است؛ در غیر این صورت ممکن است دچار فروپاشی روانی شوید، فروپاشی روانی چیست؟ مجموعه‌ای از احساسات منفی و ناخوشایند است که بحران سلامت روان به وجود می‌آورند. پذیرش احساسات به معنای این نیست که افراد خودشان را وادار سازند از رنج‌ها و سختی‌های موجود در زندگی لذت ببرند یا خود را در انواع احساسات خوشایند و ناخوشایند غرق نمایند؛ بلکه هدف این است که به جای فرار و انکار هیجانات، آن‌ها را تجربه کنید.

بازسازی شناختی

یکی از راه‌های کنترل احساسات عشقی، مدیریت افکار می‌باشد. شناخت درمانگران بر این باور هستند که تغییر افکار راحت‌تر از احساسات می‌باشد؛ بنابراین با تغییر در افکار می‌توانید احساسات خود را کنترل نمایید. تحریفات شناختی، مکانیسم‌های دفاعی، نشخوار فکری و وسواس فکری در تجربه هیجانات نقش مهمی‌ دارند. با تغییر در آنچه که در ذهن خود مرور می‌کنید می‌توانید احساسات خود را نیز کنترل نمایید. به عنوان مثال اگر به تازگی دچار شکست عاطفی شده‌اید، اینکه شما چه دیدگاهی درمورد رابطه و شریک عاطفی خود دارید و ذهن شما بر کدام قسمت از رابطه متمرکز است، در تجربه هیجانات موثر می‌باشد و با تغییر تعابیر و تفاسیر خود از رابطه، می‌توانید احساسات خود را مدیریت کنید.

شناسایی باورهای غلط هیجانی

باور ما درباره هیجانات بر شیوه کنار آمدن ما با آن‌ها تاثیر می‌گذارد. برای مثال اگر شما براین باور باشید اضطراب شما تا ابد ادامه خواهد داشت، سعی می‌کنید از آن اجتناب کرده یا آن را مهار نمایید. حقیقت امر آن است که هیچ هیجانی تا ابد نمی‌ماند؛ بلکه تمامی هیجان‌ها گذرا هستند. پس شاید شما برخی باورهای نادرست درباره هیجانات داشته باشید که سبب شده‌اند با مشکلاتی در مدیریت آن‌ها مواجهه گردید. در روانشناسی بی محلی نیز، گفته می‌شود احساس طرد شدن با باورهای غلطی همراه است که مدیریت آن‌ را دشوار می‌سازد.

ذهن آگاهی

بارزترین شیوه کنترل احساسات در رویکرد شناختی-رفتاری، مراقبه و ذهن آگاهی است. ذهن آگاهی به معنی نوعی آگاهی که از طریق توجه به تجربه اینجا و اکنون پدید می‌‎آید. درواقع بیانگر نوعی مشاهدة متمرکز، انعطاف‌پذیر، لحظه به لحظه آشکار شدن جریان افکار، احساسات و حس‌های جسمانی است. اگر به دنبال این هستید که چگونه احساسات خود را کنترل کنیم؟ زمانی را برای مراقبه و ذهن آگاهی اختصاص دهید. در محیطی آرام و ساکت ذهن خود را آزاد نمایید و افکار و احساسات خود را تفکیک کنید. در این روش شما بر احساسات و هیجانات اینجا و اکنون خود تمرکز می‌کنید و مدیریت احساسات خود را در اختیار خواهید داشت.

بسیاری از افرادی که دوره‌های آشنایی برای ازدواج را طی می‌کنند و یا در حال تصمیم‌گیری برای ورود به یک رابطه عاطفی هستند، در موقعیت‌های بین عقل و عشق سردرگم می‌شوند. آنجا که قلب به سمتی متمایل است که عقل خلاف آن را تایید می‌کند. در این وضعیت بسیاری از افراد می‌پرسند چگونه احساسات عاطفی خود را کنترل کنیم تا بتوانیم تصمیم درست بگیریم؟ عشق و دوست داشتن احساس نابی است که شوق و هیجان زیادی در افراد به وجود می‌آورد.
براساس رویکرد منتالیزیشن یا ذهنی سازی در رواشناسی، در این شرایط ذهن انسان به دنبال شواهد تایید احساسات او است و مانع از دیدن نقاط ضعف شده و حتی افراد نقاط ضعف را هم به گونه‌ای مثبت برداشت می‌کنند. به قول معروف عاشق کر و کور می‌شود. برای کنترل احساسات عشقی حتما با متخصص مشورت نمایید. علاوه براین از طریق روش‌های ذهن آگاهی، هم‌جوشی زدایی، بازسازی شناختی و… که پیش از این توضیح داده شد، احساسات و هیجانات خود را شناسایی نمایید و آن‌ها مدیریت کنید.

کودکان و نوجوانان نیز مانند بزرگسالان احساسات و هیجانات متعددی را تجربه می‌کنند که به درستی قادر به ابراز آن‌ها نیستند، به همین دلیل بسیاری از والدین می‌پرسند چرا نوجوانان بی قرارند؟ برای آموزش کنترل احساسات به فرزندان، ابتدا انواع هیجانات و شیوه ابراز آن‌ها را به فرزندان خود آموزش دهید؛ سپس به آن‌ها یاد بدهید چه طور هیجانات خود را در موقعیت‌های مختلف کنترل کنند. کودکانی که خشمگین می‌شوند و به دیگران آسیب وارد می‌کنند، شیوه ابراز هیجانات را فرا نگرفته‌اند!
با توجه به اینکه فرزندان شما در چه بازه سنی قرار دارند می‌توانید در مورد اینکه چطور احساسات خود را کنترل کنیم به آن‌ها آموزش بدهید. بهترین شیوه آموزش برای کودکان، مشاهده و بازی است که یادگیری آن‌ها را افزایش می‌دهد.

همه ما انواع احساسات و هیجانات را تجربه می‌کنیم که در تصمیم گیری‌ها و انتخابات ما نقش مهمی دارند؛ ما عاقلانه درمورد موضوعی فکر کرده و در ذهن خود به صورت منطقی آن را حل و فصل می‌کنیم؛ اما هنگام عمل احساسی رفتار می‌نماییم. در واقع گاهی با عقل خود فکر ولی با احساسات خود عمل می‌کنیم. از طرفی احساسات دریچه‌ای به افکار هستند که در چهره نیز نمایان می‌شوند. اما اشتباهات زیادی در تفسیر احساسات دیگران وجود دارد. به عنوان مثال ممکن است در تشخیص خیانت مرد از روی چهره دچار خطا شوید.
علاوه براین تجربه انواع هیجانات منفی و ناخوشایند که با موقعیت تناسبی ندارند، ممکن است باعث انواع اختلالات روانی و آسیب‌های جسمانی شود که عملکرد فرد را مختل می‌کند. هیچ کس نمی‌تواند مانع از تجربه احساسات و هیجانات درون شما شود؛ اما با تمرین و مهارت می‌توانید احساسات خود را مدیریت کنید تا بتوانید احساسات ناخوشایند را با احساسات خوشایند تعدیل نمایید؛ دخالت آن‌ها در تصمیم‌گیری‌های عقلانی و اعمال منطقی را به حداقل برسانید و سلامت جسم و روان خود را بهبود ببخشید. بنابراین اینکه چگونه احساسات خود را کنترل کنیم حائز اهمیت می‌باشد.

احساسات و هیجانات به زندگی ما حیات می‌بخشند. تجربه هیچ احساسی بد نیست که بگوییم احساساتی بودن بد است؛ افرادی که حساسیت هیجانی خوبی دارند بسیار مهربان و جذاب هستند؛ اما همین افراد زودتر ناراحت می‌شوند و حساس و زود رنج هستند. در حقیقت آنچه اهمیت دارد تجربه احساسات متناسب با موقعیت، از نظر نوع و شدت، است و اینکه چطور احساسات خود را کنترل کنیم، نباید کسی را به دلیل تجربه احساسات منفی و یا نامناسب سرزنش نمود. بنابراین تجربه احساسات و احساساتی بودن بد نیست؛ اما باید بتوانید هیجانات و احساسات خود را تنظیم و مدیریت نمایید. جملات آرام کننده روانشناسی در کنترل احساسات به شما کمک می‌کند.

احساسات ممکن است خوشایند یا ناخوشایند باشند؛ اما هیچ کدام بد نیستند و نباید از آن‌ها اجتناب نمایید. نادیده گرفتن هیجانات و احساسات، طرد کردن بخش مهمی از وجود خویش است که برای حیات ما ضروری می‌باشد. علاوه براین، احساسات نیازها و انتظارات ما را نشان می‌دهند که راهنمای خوبی برای بهبود روابط ما با خویش و دیگران است. آنچه حائز اهمیت می‌باشد این است که چگونه احساسات خود را کنترل کنیم.
در مرکز مشاوره باتابان روانشناسان و مشاوران مومن، متعهد و متخصص در شناسایی احساسات و تعدیل و مدیریت آن‌ها به شما کمک می‌کنند. در هر کجای ایران و خارج از ایران که هستید از وب‌سایت باتابان وقت رزرو نمایید و اگر به راهنمایی نیاز دارید با پشتیبانان مرکز در ارتباط باشید.